Postautor: chiczi » 2007-07-31, 21:25
AKTYWIZUJĄCE METODY NAUCZANIA
1. DRZEWO DECYZYJNE
Metoda ta jest graficznym zapisem analizy problemu. Służy dokonaniu właściwego wyboru i podjęciu decyzji z pełną świadomością jej skutków.
Przebieg
- Sformułowanie problemu, który uczniowie wpisują w pień drzewa.
- Określenie celów i wartości najbardziej istotnych dla podejmującego decyzję; uczniowie zapisują je w koronie drzewa.
- Zaproponowanie jak największej liczby rozwiązań, które należy wpisać w gałęzie drzewa.
- Określenie pozytywnych i negatywnych skutków każdego rozwiązania z punktu widzenia stawianych celów i przyjętych wartości.
- Podjęcie najwłaściwszej decyzji.
Schemat drzewa decyzyjnego można wypełniać indywidualnie lub w grupach.
Schemat drzewa decyzyjnego(od góry):
- cele i wartości,
- skutki pozytywne,
- skutki negatywne,
- możliwe rozwiązania,
- sytuacja wymagająca decyzji(pień).
2. GRAFFITI
Metoda ta kształci twórcze myślenie w atmosferze dobrej zabawy. Umożliwia twórcze rozwiązywanie problemów. Można ją wykorzystać na wiele różnych sposobów. Stwarza uczniowi możliwość dzielenia się własnymi pomysłami.
Przebieg
- Nauczyciel dzieli klasę na grupy.
- Określa czas pracy.
- Każda grupa otrzymuje plakat z rozpoczętym opowiadaniem (zdaniem).
- -Uczniowie dopisują ciąg dalszy wydarzeń.
- Po upływie wyznaczonego czasu przekazują plakat następnej grupie.
- Plakaty krążą od grupy do grupy zgodnie ze wskazówkami zegara.
- Zadanie kończy się w momencie, kiedy plakat wróci do grupy macierzystej.
- Uczniowie wieszają plakaty i odczytują opowiadanie.
3. KULA ŚNIEGOWA
Jest to metoda przydatna przy tworzeniu definicji. Polega na przechodzeniu od pracy indywidualnej do grupowej. Daje każdemu uczniowi szansę na sformułowanie swoich myśli na dany temat, nabycia nowych doświadczeń i umiejętności komunikowania się.
Przebieg
- Uczniowie wypisują wszystkie informacje na dany temat.
- Następnie w parach odczytują swoje materiały, dyskutują, wybierają istotne cechy i tworzą wspólną definicję, którą zapisują na kartce.
- Pary łączą się w czwórki, czwórki w ósemki itd. i w ten sposób ustalają wspólną definicję, którą zapisują na dużej kartce.
4. METAPLAN
Metoda ta pozwala na spokojne zbadanie omawianego zagadnienia i wspólne szukanie najlepszego rozwiązania. Skłania do krytycznej analizy faktów, formułowania sądów i opinii.
Przebieg
- Podział klasy na grupy.
- Przygotowanie plakatu.
- Przedstawienie problemu.
- Określenie czasu dyskusji.
- Tworzenie plakatu:
Następnie:
- Uczniowie odpowiadają na pytanie: Jak jest? (Jak było?). Odpowiedzi zapisują na karteczkach, które przyklejają w wyznaczonym miejscu na plakacie. Jest to diagnoza stanu aktualnego.
- Następnie notują na karteczkach odpowiedzi na pytanie: Jak być powinno? i podobnie przyklejają kartki w odpowiednim miejscu plakatu. Pytanie to ma sprowokować odpowiedzi wskazujące możliwości poprawy sytuacji.
- Uczniowie zapisują na karteczkach odpowiedzi na pytanie:, dlaczego nie jest (nie było) tak, jak być powinno? i przyklejają je w wyznaczonym miejscu plakatu. Na tym etapie pracy uczniowie powinni zastanowić się nad przyczynami powstałych nieprawidłowości i błędów.
- Uczniowie zapisują wnioski na karteczkach, które przykleją w wyznaczonym miejscu na plakacie. Wnioski muszą doprowadzić do poprawy sytuacji zgodnie z sugestiami drugiego pytania: Jak być powinno?
- Sprawozdawcy prezentują efekty pracy grup.
- Wnioski ze wszystkich plakatów mogą być zebrane jako wspólne rozwiązanie problemu.
5. METODA TRÓJKĄTA
Jest to metoda umożliwiająca twórcze rozwiązywanie problemów. Trójkąt odwrócony wierzchołkiem do dołu symbolizuje problem. Trójkąt podtrzymywany jest przez przyczyny (z lewej strony) i sposoby usunięcia przyczyn (z prawej strony).
Przebieg
- Nauczyciel formułuje problem do rozwiązania.
- Następnie rozdaje uczniom po dwie kolorowe kartki.
- Uczniowie na jednej kartce wpisują wszystko to, co pomaga, a na drugiej to, co przeszkadza w rozwiązaniu problemu.
- Uczniowie odczytują swoje propozycje.
- Nauczyciel zapisuje na tablicy tylko te przyczyny, które przeszkadzają rozwiązać problem.
- Każdy uczeń przyczepia do tablicy cenę sklepową (karteczkę samoprzylepną lub magnes) przy przyczynie, jego zdaniem najistotniejszej.
- Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy i każdej daje jeden plakat z narysowanym trójkątem.
- Uczniowie wpisują w trójkąt jedną z trzech przyczyn, które otrzymały największą liczbę punktów.
- Grupy zastanawiają się nad głównymi przyczynami, podtrzymującymi problem, i zapisują je na podporach trójkąta z lewej strony.
- Uczniowie zastanawiają się, w jaki sposób usunąć przyczyny podtrzymujące problem, i w pisują swoje propozycje na podporach trójkąta z prawej strony.
- Sprawozdawcy grup przedstawiają problemy i sposoby ich rozwiązania
6. PUZZLE
Jest to metoda wymuszająca współpracę: aby uzyskać pozytywny wynik każdy uczeń musi skorzystać z pomocy (wiedzy i umiejętności) innego ucznia.
PUZZLE I (uczniowie pracują w tzw. grupach eksperckich)
Przebieg
- Każda grupa otrzymuje do przestudiowania inną część tematu, działu itp. Grupy mają za zadanie przedyskutować, rozpracować swoje materiały.
- Uczniowie muszą na tyle dobrze zrozumieć tekst, aby móc przekazać zdobytą wiedzę.
- Na hasło „start” uczniowie dobierają się w grupach tak, żeby w skład każdego nowego zespołu wszedł jeden ekspert, który czytał inną partię materiału.
- Eksperci relacjonują, czego się nauczyli w swoich grupach.
- Wracają do swoich grup i konfrontują zdobytą wiedzę. Sprawdzają czy wszyscy nauczyli się wszystkiego.
PUZZLE II
Przebieg
- Każdy uczeń w grupie otrzymuje materiał do przestudiowania.
- Na hasło „start” uczniowie po kolei relacjonują grupie to, czego się nauczyli.
- Nauczyciel sprawdza, czy uczniowie z poszczególnych grup opanowali całość materiału.
7. RYBI SZKIELET
Metoda ta znana jest jako schemat przyczyn i skutków.
Przebieg
- Na plakacie lub tablicy nauczyciel rysuje schemat przypominający rybi szkielet. W głowie ryby wpisuje dowolny problem.
- Uczniowie metodą burzy mózgów wymieniają główne czynniki, które miały wpływ na powstanie danego problemu. Wpisują je na tzw. dużych ościach.
- Nauczyciel dzieli uczniów na tyle grup, ile jest dużych ości. Każda grupa otrzymuje jeden czynnik główny (dużą ość) i w określonym czasie stara się odnaleźć przyczyny, które na niego wpłynęły.
- Przedstawiciele grup wpisują czynniki szczegółowe (małe ości) na schemat.
- Z czynników szczegółowych (małych ości) uczniowie wybierają, ich zdaniem, najistotniejsze.
- Uczniowie wyciągają wnioski i rozwiązują problem.
8. ZABAWA NA WESOŁO
Metoda ta uczy współpracy w grupie. Można ją stosować zarówno na lekcjach, jak i przy okazji uroczystości szkolnych. Efekt końcowy uzależniony jest od umiejętnego podziału zadań i efektywnego współdziałania w zespole. Uczeń kształci umiejętność skutecznego porozumiewania się w różnych sytuacjach, podejmowania decyzji w grupie. Elementem mobilizującym i dyscyplinującym jest ograniczenie czasu.
Przebieg
- Nauczyciel dzieli uczniów na grupy.
- Przydziela zadania (każda grupa może je wykonywać w osobnym pomieszczeniu, aby było tajemnicą dla pozostałych zespołów).
- Po upływie wyznaczonego czasu grupy prezentują swoje zadania.
Nauczyciel nie powinien przekraczać czasu wyznaczonego na realizację zadań ani pomagać czy też podpowiadać żadnej grupie.