MarDeb pisze:Poczytałem sobie ten wątęk i od razu przypomniało im się ze studiów (i własnej praktyki), że rodzice dzieci niepełnosprawnych prezentują 4 rodzaje postaw:
Ja bym raczej powiedział, że są to emocjonalne fazy jakie przechodza rodzice reprezentujące różne postawy (i negatywne i pozytywne). Moim zdaniem, akurat z tym nie da się wiele zrobić. Bardzo ogólnie powiedziawszy - rodzice przechodzą te fazy szybciej, gdy znajdują oparcie i zrozumienie w nauczycielach i terapeutach swojego dziecka, którzy potrafią zapewnić ich dziecku profesjonalną pomoc oraz okazują ich dziecku dużo serca i akceptacji.
Tu zwracanie uwagi nic nie zmieni. Także skuteczneuczenie rodziców, róznych umiejętności, niewiele daje. Ten proces żyje w dużej mierze własnym życiem.
Rodzice po uzyskaniu informacji, że ich dziecko jest niepełnosprawne przeżywają bardzo silne, negatywne emocje. W rezultacie prowadzi to do zakłócenia relacji pomiędzy członkami rodziny.
Ewolucję przeżyć emocjonalnych rodziców można opisać jako stopniowe przechodzenie od pytania: „dlaczego właśnie nas i nasze dziecko dotknęło to nieszczęście?” do pytania: „co i jak możemy zrobić aby pomóc naszemu dziecku?”. Oczywiście pomiędzy tymi dwoma pytaniami są jeszcze etapy pośrednie. Inaczej mówiąc, w przeżyciach rodziców po wykryciu niepełnosprawności można wyróżnić kilka okresów:
- szoku,
- kryzysu emocjonalnego,
- pozornego przystosowania się oraz
- konstruktywnego przystosowania się do sytuacji.
Okres szoku. nazywany również okresem krytycznym lub okresem wstrząsu emocjonalnego następuje bezpośrednio po tym, kiedy rodzice dowiadują się, że ich dziecko jest niepełnosprawne. Wtedy najczęściej rodzice załamują się, a w ich przeżyciach dominuje rozpacz, żal, lęk, poczucie krzywdy, beznadziejność, i bezradność. Ten okres to pasmo nieustającego bólu i cierpienia. Częstymi objawami występującymi u rodziców w tym okresie są: obniżony nastrój, niekontrolowane reakcje emocjonalne oraz reakcje i stany nerwicowe. Silne emocje przeżywane przez rodziców wpływają na ustosunkowanie się do siebie i do dzieci. pojawiają się nieporozumienia, kłótnie, wzajemna wrogość i agresja. Zazwyczaj rodzice nie wiedzą jak postępować z dzieckiem, a ich zachowania wobec niego są przepojone lękiem lub poczuciem winy. Z całą pewności rodzice w tym okresie potrzebują fachowej pomocy z zewnątrz.
Po okresie szoku następuje okres kryzysu emocjonalnego nazywany często okresem rozpaczy lub depresji. Rodzice nie potrafią pogodzić się z myślą, że mają niepełnosprawne dziecko. Postrzegają swoją sytuację jako beznadziejną, są przygnębieni, zrozpaczeni, bezradni. W przeżyciach rodziców dominują: poczucie klęski życiowej poczucie osamotnienia, skrzywdzenia przez los i beznadziejności. Często też przeżywają poczucie winy. W tym okresie zwykle bardzo pesymistycznie oceniają przyszłość dziecka. Częste konflikty i kłótnie pomiędzy rodzicami pogłębiają dezorganizację w funkcjonowaniu rodziny. W tym okresie może wystąpić zjawisko odsuwania się ojca od rodziny. Zakłócenia w relacjach pomiędzy rodzicami oraz ich negatywne przeżycia w istotny sposób wpływają na psychikę niepełnosprawnego dziecka. Może u niego wystąpić niezaspokojona potrzeba kontaktu emocjonalnego i potrzeba bezpieczeństwa.
Kolejnym okresem w przeżyciach rodziców wychowujących niepełnosprawne dziecko jest okres pozornego przystosowania się do sytuacji. Jego dominująca cechą jest to, że rodzice podejmują nieracjonalne próby radzenia sobie z sytuacją, w jakiej się znaleźli po stwierdzeniu, że ich dziecko jest niepełnosprawne. Często stosują różne mechanizmy obronny – nieuzasadnioną wiarę w możliwość wyleczenia dziecka. Szukają kolejnych specjalistów, ośrodków oraz niezliczonej ilości „cudownych leków”.(tzw. okres gonitwy terapeutycznej). Zwracają się do bioenergoterapeutów, stosują ziołolecznictwo, akupunkturę, etc.
Ostatnim z wyróżnionych okresów jest okres konstruktywnego przystosowania się do sytuacji. Jego istotą jest przeżywanie przez rodziców problemu: „czy i jakie można pomagać dziecku”. Zaczynają się zastanawiać nad takimi kwestiami, jak: jakie są realne przyczyny niepełnosprawności dziecka, jaki jest wpływ niepełnosprawności na rozwój psychiczny dziecka oraz na rodziców i rodzinę, jak należy postępować z dzieckiem, jaka jest jego przyszłość. Rodzice podejmują próbę racjonalnego rozpatrzenia swojej sytuacji. Życie i funkcjonowanie rodziny zaczyna się organizować wokół wspólnego celu – niesienia pomocy dziecku. Kontakty z dzieckiem zaczynają przynosić im satysfakcję.
Przedstawione powyżej okresy w przeżyciach rodziców są ujęciem modelowym. W przypadkach konkretnych rodzin mogą one trwać dłużej lub krócej i mogą być mniej lub bardziej intensywne. Często zdarza się również, że rodzice nie dochodzą do „okresu konstruktywnego przystosowania się”. Jedynie ci rodzice, którzy osiągną ostatni z opisanych okresów potrafią wyjść z kręgu przeżyć paraliżujących ich funkcjonowania i naprawdę pomóc swojemu dziecku.
na podstawie: I. Obuchowska – „Dziecko niepełnosprawne w rodzinie”