Anglia za panowania Henryka VIII - Okoliczności utworzenia kościoła anglikańskiego

ANGLIA ZA PANOWANIA HENRYKA VIII – OKOLICZNOŚCI UTWORZENIA KOŚCIOŁA ANGLIKAŃSKIEGO

Przyczyny reformacji w Anglii były takie same jak w innych krajach Europy: prądy religijne i umysłowe charakterystyczne dla epoki, przemiany społeczno-gospodarcze, które doprowadziły do konfliktu z Kościołem katolickim. Istotą przemian w ekonomice i życiu społecznym Anglii była rewolucja agrarna wynikła z wpływu jaki miał rozwój sukiennictwa na historię Anglii. Eksport sukna stale rósł. Jego rozwój popierali Tudorowie. Rosły manufaktury zajmujące się wytwarzaniem sukna. Na czoło wysunęły się takie ośrodki jak hrabstwo Norfolk, hrabstwa Somerset i Wildshire oraz okręg Kendal. W XVI w. powstał drugi przemysł narodowy Anglii - przemysł węglowy. Obie te gałęzie nie były związane z miastem lecz z wsią. Sukiennictwo opierało się na hodowli owiec. Odbiło się to niekorzystnie na rolnictwie. Doprowadziło to do zmiany wielu pól na pastwiska, co z kolei pociągało za sobą rugowanie rolników z ziem. Zjawisko to stało się poważnym problemem w XVI -wiecznej Anglii. Równocześnie rozwijała się wielka własność ziemska. Do Anglii szybko dotarły prądy humanistyczne co było zasługą Erazma z Rotterdamu. Do pionierów humanizmu angielskiego zaliczamy m.in.: Grocyn’a, Linacre’a , Lili’ego oraz John’a Colet’a. Ten ostatni odcisnął silne piętno na rozwoju angielskiej myśli renesansowej. Przeobrażenia społeczno-gospodarcze, coraz większy wpływ nowej klasy średniej, idee humanistyczne sprzyjały w Anglii przemianom. Oznaczało to nieuchronny konflikt z Kościołem. Tudorowie opierając się na nowych siłach społecznych wykluczali arystokratów od rządów. Głównym narzędziem w rękach Tudorów w walce z opozycją feudalną stała się tzw. Izba Gwiaździsta o kompetencjach sądowych, której celem było zwalczanie opozycji. Stosunek Henryka VIII do reformacji był z początku wrogi gdyż chciał on zachować przyjazne stosunki z papiestwem. Henryk zaatakował naukę Lutra za co papież nadał mu tytuł obrońcy wiary. Mimo przeciwdziałania króla myśl reformacyjna szerzyła się w Anglii bardzo szybko natrafiając przy tym na podatny antyklerykalny grunt. Po kilku jednak latach sprawy polityczne wpłynęły na zmianę stanowiska Henryka. Obawiając się coraz większej potęgi Karola V pragnął przystąpić do obozu jego wrogów. Zamiar ten utrudniało mu małżeństwo z ciotką cesarza Katarzyną Aragońską. Poza tym nie miał z nią męskiego potomka. Z tego powodu król postanowił unieważnić to małżeństwo i poślubić damę dworu Annę Boleyn. Papież Klemens VII całkowicie zależny od cesarza nie wyraził na to zgody, co spowodowało spór. Król otwarcie wystąpił przeciw Rzymowi, a rozwód z Katarzyną był okazją do zerwania tych stosunków nie zaś przyczyną. Króla poparło społeczeństwo, parlament, szczególnie zaś nowy prymas Thomas Cranmer i nowy lord – kanclerz Thomas ...