Zaloguj się aby ocenić lub skomentować publikację.
Magdalena Tomczyk
Zarys problematyki ochrony prawnej mniejszości romskiej po 1989 roku.
Oddziaływania edukacyjne wobec przełamywania barier kulturowych.
Zgodnie z koncepcją narzuconego przez Stalina komunizmu, a także późniejszymi decyzjami aparatu partyjnego, Polska miała stanowić państwo jednolite pod względem narodowościowym. Aspiracje mniejszości narodowych oraz etnicznych miały podlegać procesowi tłumienia przez władze administracyjne. Wskazano to już w uchwale Komitetu Centralnego Polskiej Patrii Robotniczej z dnia 16 maja 1945 roku[1]. Władze komunistyczne państwa polskiego uważały, że mniejszości narodowe pozostające w nowych granicach, powinny zostać przynajmniej zmarginalizowane oraz poddane procesowi asymilacji. Należy podkreślić, iż koncepcja państwa jednorodnego pod względem narodowościowym miała również wsparcie społeczne[2].
Uzyskana po II wojnie światowej jednolitość narodowa Polski, była uważana za jedno z eksponowanych elementów polityki komunistów[3]. Wprowadzono również regulacje prawne. Traktowały one pochodzenie etniczne obywateli, jako sprawę prywatną. Resort bezpieki również prowadził odrębną politykę narodowościową[4].
Należy podkreślić, iż lata 1945-1947 stanowiły okres weryfikacji narodowościowej. Etap następny, 1948-1955 stanowił uznawanie obecności mniejszości narodowych w kraju. Polityka komunistów skoncentrowana została na ideologicznej walce klas społecznych. Zaostrzono jednak kontrolę wobec ludności romskiej. Cyganie uznani zostali za problem społeczny z uwagi na swój wędrowny tryb życia. Władze komunistyczne zmusiły w roku 1952 społeczność romską do osiedlenia się[5]. W latach 60. XX wieku powstała nowa
i rygorystyczna polityka wobec wędrujących Romów. W marcu 1964 roku przeprowadzono w kraju spis ludności cygańskiej, pobrano również odciski palców. Władze wydały Romom nowe dokumenty osobiste oraz zameldowanie w miejscu, w których zastał ich spis. Restrykcje te wstrzymały nagle kontynuowanie wędrownego trybu życia[6].
Lata 1956-1980 były okresem trudnym dla mniejszości narodowych oraz etnicznych[7]. W latach 1980-1989 rozpoczął się okres ożywienia politycznego. Bezpośrednimi czynnikami tego procesu było powstanie „Solidarności” oraz wprowadzenie stanu wojennego w grudniu 1981 roku. Wraz ze zmianami nastąpiła liberalizacja polityki wobec mniejszości narodowych i etnicznych. Władze zaczęły wycofywać się z przymusowych akcji osiedleńczych dla ludności romskiej.
W kwietniu 1989 roku została przyjęta przez parlament ustawa, która regulowała istnienie stowarzyszeń. Gwarantowała ona możliwość organizowania się środowisk mniejszości narodowych. W maju 1989 roku w KC PZPR obradowała komisja złożona
z przedstawicieli różnych grup narodowościowych. Fragment powojennej polityki państwa wobec osób o odmiennym pochodzeniu etnicznym, stanowił konsekwencję zmian struktury etnicznej Polski[8].
Po 1989 roku prawie wszystkie obecne na scenie politycznej ugrupowania uznały potrzebę zagwarantowania równouprawnienia dla mniejszości etnicznych
i narodowych. Podjęto dyskusję nad zachowaniem odrębności językowej, oświatowej oraz kulturalnej[9]. Gwarancja prawa do edukacji w języku ojczystym ilustrowała pełną akceptację różnych grup narodowych ...