Przedszkolak i mowa.

ROZWÓJ STRUKTURY I FUNKCJI ZDAŃ U DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM

Kształtowanie się umiejętności językowych u dziecka jest jednym z największych fenomenów w rozwoju istoty ludzkiej.
Język jest bardzo skomplikowanym systemem dźwięków, zasad ich łącznia w coraz dłuższe sekwencje oraz przypisywanych im znaczeń . Dopiero wówczas , kiedy przystąpi się do opisu gramatycznego jakiegokolwiek języka ludzkiego, okazuje się jak siatka tych zależności, związków odpowiedniości, podobieństw i wyjątków jest skomplikowana. Jednocześnie język jest instrumentem służącym realizacji różnorodnych sfer ludzkiej aktywności. Jest bowiem niewątpliwie, narzędziem komunikacji w ramach określonych ludzkich społeczności. Ponadto, jest bardzo istotnym instrumentem służącym poznawaniu rzeczywistości, przy pomocy językowych środków jednostka ludzka może wyrazić swoje wewnętrzne stany emocjonalne, może także kształtować świadomość innych. Zatem dla prawidłowego kształtowania się sprawności językowej dziecka niezbędne są kontakty komunikacyjne z otoczeniem oraz jego ogólna sprawność psychofizyczna.
Rozwój sprawności językowej dziecka odbywa się etapami. Trudno jest określić od kiedy zaczyna się rozwój mowy dziecka. Już w pierwszych miesiącach życia pojawia się wiele różnorodnych dźwięków i właśnie w tym okresie występuje etap zwany „głużeniem” , który przechodzi w gaworzenie. Kolejnym etapem jest rozumienie mowy dorosłych, pierwsze słowa , wypowiedzi jednowyrazowe, następnie dwuwyrazowe.
Kształtowanie się składniowego systemu języka dziecka pojawia się dość wcześnie bo już w wieku około jednego roku i sześciu miesięcy, w niektórych przypadkach okres ten notuje się dopiero pod koniec drugiego roku życia. Pod koniec trzeciego roku życia dzieci wychowywane w sprzyjających warunkach mają już opanowane podstawy systemu języka i to zarówno od strony leksykalnej jak też gramatycznej.
Mowa jest tu o praktycznej znajomości języka, która przejawia się w rozumieniu skierowanych do dziecka wypowiedzi innych osób oraz w używaniu w mowie czynnej określonego zasobu słów zgodnie z regułami gramatyki. Zasób słów dziecka trzyletniego jest niewielki zatem i struktura zdania budowanego przez trzylatka jest uboga i skromna, choć coraz częściej zdarzają się trzylatki, które wspaniale posługują się językiem tworząc zdania złożone. Mowa, którą obserwuje się w tym okresie ma charakter sytuacyjny, dziecko nie przekracza na ogół w swych wypowiedziach kręgu bezpośrednio wykonywanych czynności oraz przedmiotów i osób.
Przykład : Ania lat 3 i 2 miesiące ; bludne butki, mokle lącki, ziamaziany faltusek
W ciągu okresu przedszkolnego dziecko stopniowo poszerza swój słownik i operuje coraz sprawniej regułami fonetyki i gramatyki. W wieku sześciu lat posługuje się już swobodnie mową potoczną, zależną i niezależną i porozumiewa się bez trudu z innymi ludźmi przekazując im swoje myśli, pragnienia , żądania, emocje i uczucia. Pod koniec wieku przedszkolnego mowa staje się kontekstową ( wiązaną, ścisłą ) ponieważ jest ...