Rola książki w rozwoju i wychowaniu dziecka w wieku przedszkolnym.

Rola książki w rozwoju i wychowaniu dziecka w wieku przedszkolnym. Wiek przedszkolny to bardzo ważny etap w rozwoju dziecka. To czas kształtowania się jego nawyków, w tym również czytelniczych. Kształtowanie postawy przyszłego czytelnika to ważny element w wychowaniu dziecka. Warto więc wykorzystać ten czas, tym bardziej, że stałe i systematyczne czytanie dziecku aktywizuje również jego rozwój intelektualny i emocjonalny, budzi wrażliwość etyczną, sprzyja rozwijaniu postaw twórczych oraz wyzwalaniu różnych form ekspresji. Mądre książki to znakomity sposób uczenia dzieci wartości moralnych, które pomogą im budować dobre relacje z ludźmi. Mądre książki przynoszą wzorce właściwych zachowań. Maria Dąbrowska napisała niegdyś "Książka i możliwość czytania, to jeden z największych cudów ludzkiej cywilizacji." Fundacja „ABCXXI – Cała Polska czyta dzieciom” założona w grudniu 1998 r. przez Irenę Koźmińską, wspiera zdrowie emocjonalne – psychiczne, umysłowe oraz moralne – dzieci i młodzieży poprzez działania oświatowe, edukacyjne, organizacyjne, promocyjne i lobbingowe. Fundacja poleca książki ze Złotej Listy, na której umieszczone są tytuły książek, które uczą dzieci czegoś dobrego, pobudzają do refleksji lub śmiechu, doskonalą język, rozwijają wyobraźnię, przynoszą dobre wzorce zachowań – życzliwości, uczciwości, mądrości, odwagi. Wg Woltera "Z książkami jest tak, jak z ludźmi: bardzo niewielu ma dla nas ogromne znaczenie. Reszta po prostu ginie w tłumie". Dzięki czytaniu i rozmowie o problemach , które porusza książka, dzieci uczą się odróżniania dobra od zła, rozwija się ich wrażliwość moralna. Potrafią wówczas zastanowić się nad konsekwencjami własnych słów i czynów. Lata spędzone w przedszkolu to dla każdego dziecka czas intensywnego poznawania świata, gromadzenie wiedzy, rozwijania i doskonalenia wielu umiejętności. Kluczowym narzędziem poznawczym jest język - pozwala myśleć, zadawać pytania, opisywać świat i wyrażać swe opinie. Kierując się powyższymi przesłankami można poszerzać oraz wzbogacać prace wychowawczo- dydaktyczną poprzez współprace z instytucjami takimi jak biblioteki wspomagające prace placówek oświatowych oraz kontakt i współpracę z rodzicami. Przy pomocy książek „wyposażamy” ich umysły i serca – wpływamy na ich język i wiedzę, postrzeganie świata, rozwój zainteresowań, postawy i system wartości, przybliżymy wiedzę o polskim kraju i jego historii. Kontakt z książką ma przynieść wiedzę i/lub rozrywkę i nieść pozytywny przekaz moralny, promując wzorce właściwych postaw i zachowań, niosąc przesłanie szacunku wobec dziecka, innych ludzi, kraju, dobrych tradycji, uznanych norm społecznych, sprawiedliwego prawa. Przedszkola od kilku lat popierają kampanię „Cała Polska czyta dzieciom”, która ma na celu wspieranie zdrowia psychicznego i umysłowego dzieci oraz propagowanie edukacji czytelniczej. Jedno z haseł kampanii głosi, że czytanie jest mądrym sposobem spędzania czasu z dzieckiem i najlepszą inwestycją w jego przyszłość. W ramach kampanii przedszkola realizują program „ Czytające przedszkola” i w związku z tym podejmują szereg działań. Jednym z działań oprócz codziennego poobiedniego czytania dzieciom jest realizacja działań zawartych w projektach czytelniczych, których założeniem jest umożliwienie dzieciom dobrowolnego i spontanicznego udziału w zabawach z tekstem oraz częstego kontaktu z książką, poznawanie utworów literatury dziecięcej oraz rozwijanie zainteresowań czytelniczych poprzez różnorodne formy aktywności. Także rozwijanie kontaktu z książką w taki sposób , by był on dla dzieci przygodą, która rozwija ich wyobraźnię i stanowi radość. W przedszkolach realizowany jest godny polecenia projekt autorstwa A. Konefał „ Mały miś w świecie wielkiej literatury”. Kornel Makuszyński powiedział, iż: "Dom, gdzie znajduje się książka jest przybytkiem słońca." Dzieciom i ich rodzinom, realizującym działania w ramach ogólnopolskiego projektu rozwijania czytelnictwa i współpracy między przedszkolami za pośrednictwem placówek tj. przedszkola i szkoły udało się to słońce zaprosić do ich domów wraz z pluszowym przyjacielem dzieci- misiem maskotką. Czytanie przez dorosłego jest skutecznym sposobem wzbogacania słownictwa dziecka, nauczenia poprawnej gramatyki i składni, a także doskonalenia mowy. W pierwszych kontaktach dziecka z literaturą i książką buduje się podstawy przyszłych upodobań czytelniczych, buduje się „przyjaźń” z książką. Czytanie dziecku to najskuteczniejszy sposób wychowania człowieka z wyobraźnią, samodzielnie myślącego i mądrego, który będzie umiał radzić sobie ze zmianami w życiu. Słowa Kartezjusza „ Czytanie dobrych książek jest niczym rozmowa z najwspanialszymi ludźmi minionych czasów” dziś nie straciły na ważności. Najwcześniejsze w życiu małego dziecka są kontakty z ustnym przekazywaniem tekstu literackiego. W domu rodzinnym jest to kołysanka, piosenka nucona przez bliską dziecku osobę. Na pierwszym etapie edukacji- w przedszkolu- pojawia się już wiersz, opowiadanie i baśń. Początkowo książka w rękach małego dziecka jest tylko pewnego rodzaju zabawką. Stopniowo zaczyna interesować się obrazkami, nazywa je. Godna polecenia książeczka do czytania rekomendowana przez Fundację „ ABCXXI- Cała Polska Czyta Dzieciom” to „ Pierwsza Książka Mojego Dziecka”. Bardzo fajne i przyjemne wierszyki. Dobrze wydana (twarda oprawa i strony), przez co już roczne dziecko może się nią bawić bez obawy, że zniszczy. W tak młodym wieku ważną rolę odgrywa także książka „mówiąca obrazem”, czyli tzw. książka obrazkowa. Wg def. z „Encyklopedii wiedzy o książce” to książka składająca się z barwnych zwykle obrazków, niekiedy opatrzna krótkim, czytelnym i zrozumiałym tekstem, drukowana przeważnie na mocnym papierze i w dużym formacie. Wg Jerzego Szyłaka „książka obrazkowa” to taka, w której obraz jest tak samo ważny lub ważniejszy niż tekst. To książki dla odbiorcy bez określonej kategorii wiekowej, których koncepcja artystyczna porusza zarówno dzieci jak i dorosłych. Książka obrazkowa jest specyficznym medium kulturowym, które zakłada silny wpływ pośredników- dorosłych, jeżeli jest adresowana dla dzieci. Taka książka: uczy, bawi, pobudza do refleksji, rozwija wyobraźnię, przygotowuje do odbioru sztuki oraz dojrzewa wraz z czytelnikiem, ale i czytelnik dojrzewa do tego by odkrywać w nich coraz to nowe treści. Większość picture boock to książki na całe życie, pełne symboli, ilustracji, oszczędne w tekst po to, aby odbiorca mógł je „ dokończyć” lub „ uzupełnić” w swojej głowie. Sam Monteskiusz stwierdził wiele lat temu, iż "pisząc nie trzeba tak wyczerpywać przedmiotu, aby nic nie pozostało dla czytelnika. Nie chodzi wszako o to, aby ludzie czytali, ale aby myśleli". Książki obrazkowe wskazane są zwłaszcza dla dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnego i idealne dla dzieci z Zespołem Aspergera, ponieważ posiadają mało tekstu, są „łatwe w czytaniu” z kolorowymi ilustracjami i zadaniami do wykonania. Stanowią zachętę do sięgania po literaturę, a od czegoś przecież się zaczyna. Książka stanowi przestrzeń do rozmowy i daje możliwość wspólnego „ czytania” tak z rodzicem jak i nauczycielem. W dobie dzisiejszej techniki książka obrazkowa m.in. pt. „Oczy”, „ Kłopot”, „ W kieszonce” to dobry sposób czytania przez dotyk zwłaszcza dla dzieci słabowidzących. Dopiero osoba dorosła może zainteresować dziecko treścią książki. W ten sposób, obok zabawki, książka zaczyna zajmować coraz więcej miejsca w życiu małego dziecka. Pomysłowa książka obrazkowa do zabawy w wyszukiwanie słów to pozycja „ Mam oko na litery” a do zabawy w liczenie „ Mam oko na liczby” A. Mizielińskiej i D. Mizielińskiego. I nie jest ważne czy to jest książka tradycyjna , czy obrazkowa – najważniejsze w wyborze książki dla dziecka jest to, aby wydobyć z niej istotne wartości : wychowawcze, które mogą dotyczyć poprawnego zachowania się, postępowania, właściwego stosunku do innych; wartości dydaktyczne, wzbogacające wiadomości dziecka o najbliższym społecznym i przyrodniczym otoczeniu dziecka i wartości artystyczne, które zmierzają do umiejętnego operowania słowem, aby wywołać reakcje emocjonalne u dziecka, aby można stworzyć właściwą atmosferę przekazywania utworu. Książka przybliżona dzieciom w atrakcyjny sposób, gdy np. ilustracja i słowa tekstu łączą się z działaniem, staje się nieodłącznym towarzyszem zabaw i zajęć dziecka. Książka zachęca dziecko do działania i budzi jego aktywność umysłową. Wiersze, opowiadania, legendy, baśnie i bajki sprzyjają rozwijaniu wyobraźni i zachęcają dzieci do odtwarzania ich treści w zabawach i różnych formach twórczości, także artystycznej i scenicznej. Treść książki, która poruszyła wyobraźnię , inspiruje dzieci do zabaw inscenizowanych, dramowych, do zabaw w teatr. Przeżycia literackie często wyzwalają u dziecka różne formy ekspresji; słowne, plastyczne, muzyczne, ruchowe. Książka pomaga wzbogacać i utrwalać wiadomości dziecka o otaczającym je świecie. Wg Francisa Bacona „Książki są jak okręty myśli żeglujące po oceanach czasu, troskliwie niosące swój drogocenny ładunek z pokolenia w pokolenie.” Przyswojenie treści utworów literackich wspomaga rozwój uwagi i pamięci oraz wpływa na rozwój mowy u dzieci. Często książka zachęci dziecko nieśmiałe do pierwszych wypowiedzi, do zadawania pytań. Jarosław Iwaszkiewicz w swoich wywiadach powiedział „Kocham książkę dlatego, że wprowadza mnie w mój własny świat, że odkrywa we mnie bogactwa, których nie przeczuwałem.” Książka, ukazując wzory społecznych zachowań, pomaga lepiej zrozumieć innych ludzi. Dzieci chętnie identyfikują się z ulubionymi postaciami z książek, wcielają w role i naśladują. W utworach literackich, szczególnie w baśniach, przedstawione są w sposób dla dzieci zrozumiały problemy dobra i zła. Znajduje w nich wyraz potrzeba sprawiedliwości – dobro powinno być wynagrodzone, a zło ukarane. Zachęca to dzieci do oceny postępowania bohaterów. Tak szerokie oddziaływanie na dziecko książki jest możliwe przy udziale ludzi dorosłych. .”Z książkami jest tak, jak z ludźmi: bardzo niewielu ma dla nas ogromne znaczenie. Reszta po prostu ginie w tłumie” to słowa Woltera. Wczesny kontakt dziecka z książką jest cenny, gdyż wtedy kształtują się jego nawyki i upodobania czytelnicze. Zainteresowanie małego dziecka książką, ukazanie bogactwa przeżyć, jakie mu ona może przynieść, przyzwyczajenie do stałego z nią obcowania wpłynie pozytywnie na budowanie „przyjaźni” z książką. A przecież zadaniem nie tylko szkoły podstawowej , ale i nas rodziców i nauczycieli wychowania przedszkolnego jest wprowadzenie dzieci w świat literatury, ugruntowanie ich zainteresowań czytelniczych, wyposażenie w kompetencje czytelnicze potrzebne do krytycznego odbioru literatury. "Literatura rozwija się najlepiej wówczas, gdy jest w połowie rzemiosłem, a w połowie sztuką" /William R.Inge/. Swoje rozważania podsumuje starym chińskim przysłowiem "Kiedy przeczytam nową książkę, to tak jakbym znalazł nowego przyjaciela, a gdy przeczytam książkę, którą już czytałem - to tak jakbym spotkał się ze starym przyjacielem.". Życzę znalezienia wielu przyjaciół pośród wielu znakomitych pozycji literatury polskiej i zagranicznej, gdyż czytanie uszlachetnia w chwilach pomyślności, daje pomoc i pocieszenie w przeciwnościach i jest dla umysłu tym, czym gimnastyka dla ciała. Opracowała: Katarzyna Wojtczak Lider akcji „ Cała Polska czyta dzieciom” Publiczne Przedszkole w Poddębicach Literatura: Szyłak J. „ Notatki o książkach obrazkowych” / online/ Cackowska M. „ Czym jest książka obrazkowa? O pojmowaniu książki obrazkowej w Polsce” / online/ Kryszyńska E. „ Książka obrazkowa i jej rola w rozwoju dzieci- wprowadzenie w problematykę / online/ Ratyńska H., „ Literatura dziecięca w pracy przedszkola” WSiP, Warszawa. Papuzińska J., „ Czytania domowe”. Nasza Księgarnia. Warszawa.

Rola książki w rozwoju i wychowaniu dziecka w wieku przedszkolnym.

Wiek przedszkolny to bardzo ważny etap w rozwoju dziecka. To czas kształtowania się jego nawyków, w tym również czytelniczych. Kształtowanie postawy przyszłego czytelnika to ważny element w wychowaniu dziecka. Warto więc wykorzystać ten czas, tym bardziej, że stałe i systematyczne czytanie dziecku aktywizuje również jego rozwój intelektualny i emocjonalny, budzi wrażliwość etyczną, sprzyja rozwijaniu postaw twórczych oraz wyzwalaniu różnych form ekspresji. Mądre książki to znakomity sposób uczenia dzieci wartości moralnych, które pomogą im budować dobre relacje z ludźmi. Mądre książki przynoszą wzorce właściwych zachowań. Maria Dąbrowska napisała niegdyś "Książka i możliwość czytania, to jeden z największych cudów ludzkiej cywilizacji." Fundacja „ABCXXI – Cała Polska czyta dzieciom” założona w grudniu 1998 r. przez Irenę Koźmińską, wspiera zdrowie emocjonalne – psychiczne, umysłowe oraz moralne – dzieci i młodzieży poprzez działania oświatowe, edukacyjne, organizacyjne, promocyjne i lobbingowe. Fundacja poleca książki ze Złotej Listy, na której umieszczone są tytuły książek, które uczą dzieci czegoś dobrego, pobudzają do refleksji lub śmiechu, doskonalą język, rozwijają wyobraźnię, przynoszą dobre wzorce zachowań – życzliwości, uczciwości, mądrości, odwagi. Wg Woltera "Z książkami jest tak, jak z ludźmi: bardzo niewielu ma dla nas ogromne znaczenie. Reszta po prostu ginie w tłumie". Dzięki czytaniu i rozmowie o problemach , które porusza książka, dzieci uczą się odróżniania dobra od zła, rozwija się ich wrażliwość moralna. Potrafią wówczas zastanowić się nad konsekwencjami własnych słów i czynów. Lata spędzone w przedszkolu to dla każdego dziecka czas intensywnego poznawania świata, gromadzenie wiedzy, rozwijania i doskonalenia wielu umiejętności. Kluczowym narzędziem poznawczym jest język - pozwala myśleć, zadawać pytania, opisywać świat i wyrażać swe opinie. Kierując się powyższymi przesłankami można poszerzać oraz wzbogacać prace wychowawczo- dydaktyczną poprzez współprace z instytucjami takimi jak biblioteki wspomagające prace placówek oświatowych oraz kontakt i współpracę z rodzicami. Przy pomocy książek „wyposażamy” ich umysły i serca – wpływamy na ich język i wiedzę, postrzeganie świata, rozwój zainteresowań, postawy i system wartości, przybliżymy wiedzę o polskim kraju i jego historii. Kontakt z książką ma przynieść wiedzę i/lub rozrywkę i nieść pozytywny przekaz moralny, promując wzorce właściwych postaw i zachowań, niosąc przesłanie szacunku wobec dziecka, innych ludzi, kraju, dobrych tradycji, uznanych norm społecznych, sprawiedliwego prawa. Przedszkola od kilku lat popierają kampanię „Cała Polska czyta dzieciom”, która ma na celu wspieranie zdrowia psychicznego i umysłowego dzieci oraz propagowanie edukacji czytelniczej. Jedno z haseł kampanii głosi, że czytanie jest mądrym sposobem spędzania czasu z dzieckiem i najlepszą inwestycją w jego przyszłość ...