Postautor: Witold Telus » 2009-08-31, 18:35
Uwaga! Ministerstwo ma głos w sprawie niektórych legend:
Interpelacja nr 518
do ministra edukacji i nauki
w sprawie praw i obowiązków uczniów pełnoletnich
1. Czy szkoły mają obowiązek honorować usprawiedliwienia nieobecności uczniów pełnoletnich pisane przez nich samych? Jeśli nie, to na jakiej podstawie prawnej?
2. Czy szkoła ma prawo żądać zaświadczenia lekarskiego jako dokumentu usprawiedliwiającego nieobecność ucznia na zajęciach szkolnych? Jeśli tak, to na jakiej podstawie prawnej?
3. Jaki organ szkolny i na jakiej podstawie prawnej ma prawo uchwalić statut szkoły, jeżeli w szkole nie funkcjonuje rada szkoły?
4. Czy szkoła ma prawo zabronić uczniom pełnoletnim wychodzenia na przerwach poza teren szkoły? Jeśli tak, to na jakiej podstawie prawnej?
5. Czy szkołę wiąże oświadczenie ucznia pełnoletniego, w którym ten nie życzy sobie, aby szkoła przekazywała komukolwiek informacje o postępach, trudnościach w nauce, zachowaniu oraz specjalnych uzdolnieniach ucznia?
Poseł Arkadiusz Rybicki
Gdańsk, dnia 6 stycznia 2006 r.
Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki - z upoważnienia ministra -
na interpelację nr 518
w sprawie praw i obowiązków uczniów pełnoletnich
Szanowny Panie Marszałku! W związku z interpelacją Pana Posła Arkadiusza Rybickiego (nr SPS-023-518/06) w sprawie praw i obowiązków uczniów pełnoletnich przedkładam następujące wyjaśnienie:
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572
z późn. zm.) nie zawiera przepisów szczegółowo regulujących zasady usprawiedliwiania nieobecności uczniów w szkole. Ten zakres spraw powinien być uregulowany w statucie szkoły, który zgodnie z art. 60 ust. 1 pkt 7 ustawy o systemie oświaty powinien określać między innymi prawa i obowiązki uczniów.
Pojęcie obowiązków uczniów obejmuje swym zakresem przestrzeganie przez nich dyscypliny w szkole, w tym bieżące uczęszczanie na zajęcia szkolne. Oczywiste jest, że występują sytuacje, kiedy z przyczyn obiektywnych uczeń nie może uczestniczyć w zajęciach szkolnych. Dlatego też statut szkoły powinien określać przypadki, w jakich nauczyciel uznaje nieobecność ucznia na zajęciach szkolnych za usprawiedliwioną. Najczęstszym powodem nieobecności, który nie może być kwestionowany przez nauczyciela, jest choroba ucznia potwierdzona zaświadczeniem lekarskim. W przypadku nieobecności ucznia na zajęciach szkolnych z innych przyczyn statut szkoły powinien dopuszczać, jako usprawiedliwienie nieobecności ucznia w szkole, oświadczenie rodziców (prawnych opiekunów) o przyczynach nieobecności ucznia w szkole, a w przypadku uczniów pełnoletnich także oświadczenie samego ucznia.
Należy wyraźnie podkreślić, że oświadczenia rodziców (prawnych opiekunów) albo pełnoletniego ucznia, które w przeciwieństwie do zaświadczenia lekarskiego nie są dokumentem urzędowym, podlegają ocenie nauczyciela. Nie każdy z podawanych
w oświadczeniach powodów obiektywnie usprawiedliwia nieobecność w szkole. Zasady usprawiedliwiania nieobecności ucznia na zajęciach szkolnych nie są tylko kwestią organizacyjną i porządkową. Stanowią element procesu wychowawczego realizowanego przez szkołę względem wszystkich uczniów, także pełnoletnich. Wychowanie w szkole obejmuje również wdrożenie ucznia do sumiennego wywiązywania się z obowiązków, eliminowanie przypadków uchylania się ucznia od ich wykonywania z błahych powodów, odpowiedzialność za składane oświadczenia.
Odpowiadając na szczegółowe pytania zawarte w treści interpelacji, uprzejmie przedstawiam, co następuje:
1. Generalnie, jak wspomniano wyżej, uczeń pełnoletni może złożyć oświadczenie
o przyczynach nieobecności na zajęciach szkolnych. Oświadczenie ucznia podlega ocenie nauczyciela co do okoliczności podanych jako powód nieobecności w szkole. Oceny takiej nauczyciel dokonuje zgodnie ze statutem szkoły, w oparciu o doświadczenie zawodowe
i życiowe oraz znajomość sytuacji ucznia.
2. Zaświadczenie lekarskie jest dokumentem urzędowym, który stwierdza niezdolność ucznia do uczestniczenia w zajęciach szkolnych z powodu choroby. Jak wspomniano wyżej, istnieją również inne obiektywne okoliczności, które uniemożliwiają uczniowi uczestniczenie w zajęciach szkolnych, np. konieczność załatwienia ważnych spraw rodzinnych lub osobistych, i mogą one stanowić podstawę uznania nieobecności w szkole za usprawiedliwioną.
3. Zgodnie z art. 52 ust. 2 ustawy o systemie oświaty w szkołach, w których rada szkoły nie została powołana, zadania tej rady wykonuje rada pedagogiczna. Zatem w sytuacji, gdy w szkole nie funkcjonuje rada szkoły, statut szkoły uchwala rada pedagogiczna (z wyjątkiem pierwszego statutu, który zawsze nadaje organ prowadzący szkołę).
4. Ustanowienie w szkole zakazu opuszczania terenu szkoły przez ucznia pełnoletniego
w czasie przerw wydaje się nadmiernym ograniczeniem swobody osobistej ucznia. Szkoła może, w sytuacjach wyjątkowych, wprowadzić ograniczenia dotyczące opuszczania przez uczniów pełnoletnich terenu szkoły, wyłącznie jeżeli wymagają tego względy bezpieczeństwa.
5. Wydaje się, że pytanie o związanie szkoły oświadczeniem ucznia pełnoletniego,
w którym uczeń ten nie życzy sobie, aby szkoła przekazywała komukolwiek informacje
o postępach, trudnościach w nauce, zachowaniu i specjalnych uzdolnieniach, sprowadza się
w istocie do pytania, czy uczeń może zakazać udzielania takich informacji rodzicom (prawnym opiekunom). Innym bowiem osobom szkoła nie może udzielać takich informacji nawet w przypadku uczniów niepełnoletnich.
Odpowiadając na powyższe pytanie, należy rozróżnić dwie sytuacje:
1. gdy uczeń pełnoletni samodzielnie utrzymuje się;
2. gdy uczeń pełnoletni nadal pozostaje na utrzymaniu rodziców.
W pierwszym przypadku uczeń jako osoba w pełni samodzielna może wyrazić wspomniane oświadczenie, a szkoła winna się do tego dostosować. W drugim przypadku należy zauważyć, że zgodnie z art. 133 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. Art. 135 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego precyzuje, że wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o jego utrzymanie lub wychowanie. Informacje o postępach i trudnościach ucznia pełnoletniego, który samodzielnie nie utrzymuje się, mieszczą się w ciążącym na rodzicach obowiązku osobistego starania się o jego wychowanie. Odmowa udzielenia takich informacji rodzicom (prawnym opiekunom) pełnoletniego ucznia pozostającego na ich utrzymaniu uniemożliwiałaby rodzicom wypełnianie ciążących na nich ustawowych obowiązków dbania o należyte wychowanie dziecka.
Z wyrazami szacunku
Sekretarz stanu
Jarosław Zieliński
Warszawa, dnia 9 lutego 2006 r.