Mam do was prośbę. Zerknijcie na poniższy tekst dotyczący kompetencji międzykulturowej i powiedzcie:
Co sądzicie o kompetencji międzykulturowej?
Jak udaje wam się ją rozwijać w uczniach?
Co można by zrobić, by rozwijać ją w większym zakresie?
Kompetencja międzykulturowa – jak ją rozwijać w uczniach?
Komunikacja międzykulturowa
W dzisiejszym świecie, w którym tak powszechne stały się Internet i inne formy komunikacji, podróże międzynarodowe oraz współpraca ludzi z różnych krajów, coraz łatwiej jest kontaktować się z przedstawicielami innych kultur. Komunikacja osób pochodzących z różnych kultur może być utrudniona przez różne czynniki, m.in. mogą opacznie zrozumieć intencje drugiej strony bądź mowę ciała. Wynika to z tego, że jesteśmy wychowani w określonej kulturze, co obejmuje najrozmaitsze wzorce zachowań, emocji oraz tradycji. Wszystko to sprawia, że jako osoby przebywające w danym środowisku, możemy mieć trudności ze zrozumieniem osób o innych wzorcach kulturowych. Według hipotezy Sapira i Whorfa „język wpływa w mniejszym lub większym stopniu na sposób myślenia” (Wikipedia). W związku w tym różnice językowe również mogą wpływać na trudności w komunikowaniu się z przedstawicielami innych kultur.
Kultura
Według Encyklopedii PWN:
„W znaczeniu najszerszym kultura obejmuje to wszystko, co w zachowaniu się i wyposażeniu członków społeczeństw ludzkich stanowi rezultat zbiorowej działalności. Mówi się też o kulturze jako tym, co w zachowaniu się ludzkim jest wyuczone — w odróżnieniu od tego, co biologicznie odziedziczone.”
Wikipedia podaje:
„Kulturę można określić jako ogół wytworów ludzi, zarówno materialnych, jak i niematerialnych: duchowych, symbolicznych (takich jak wzory myślenia i zachowania).
Najczęściej rozumiana jest jako całokształt duchowego i materialnego dorobku społeczeństwa. Bywa utożsamiana z cywilizacją. Również charakterystyczne dla danego społeczeństwa wzory postępowania, także to, co w zachowaniu ludzkim jest wyuczone, w odróżnieniu od tego, co jest biologicznie odziedziczone.”
Kompetencja międzykulturowa
Jak podaje Sercu, nauczanie języków obcych jest z zasady międzykulturowe. Ucząc języka obcego, przybliżamy uczniom świat inny od ich własnego. W związku z tym, nauczyciele powinni rozwijać w uczniach kompetencję międzykulturową. W jej skład wchodzi:
Wiedza – m.in. na temat swojej oraz odmiennych kultur, ludzi funkcjonujących w danej kulturze,
Umiejętności/zachowanie –m.in. umiejętność rozpoznawania zachowań wynikających z kultury
Postawy/cechy – m.in. umiejętność pozostawienia za sobą egocentrycznego podejścia do świata.
Dlaczego należy rozwijać kompetencję międzykulturową?
Szopski twierdzi, że w skład niechęci kulturowej wchodzi kilka czynników: etnocentryzm, uprzedzenia, stereotypy, dyskryminacja, itd. Szymańska-Czaplak natomiast wskazuje, że uczeń umiejący posługiwać się językiem obcym a nie posiadający kompetencji międzykulturowej może mieć problemy z komunikowaniem się z przedstawicielami tamtej kultury. W rezultacie może sądzić, że nauka języka w szkole nie przyniosła mu korzyści. Jest to również istotne, gdyż elementy wiedzy na temat kultury kraju języka obcego pojawiają się na egzaminie maturalnym.
Co wchodzi w skład kompetencji międzykulturowej?
Gajek (za Europejskim Systemem Opisu Kształcenia Językowego) również opisuje te czynniki:
• „Savoir-être – pozbycie sie postaw etnocentrycznych, zainteresowanie nowymi doświadczeniami i kulturami, umiejętność relatywizacji własnego kulturowego punktu widzenia;”
• „Savoir-apprendre – umiejętność analizowania nieznanych wcześniej zjawisk kulturowych oraz umiejętność efektywnego uczenia sie na podstawie bezpośredniej obserwacji i uczestnictwa w zdarzeniach komunikacyjnych, a także wyraźnie zaznaczona jest tu umiejętność korzystania z nowych technologii;”
• Savoir – wiedza socjokulturowa, czyli znajomość warunków życia codziennego, stosunków międzyludzkich, systemów wartości, konwencji społecznych, zachowań religijnych i uroczystości publicznych itp. Wrażliwość interkulturowa to także świadomość sposobu postrzegania jednej kultury z perspektywy drugiej;
• Savoir-faire – umiejętność zachowania sie w sytuacji pośrednika kulturowego, dokonywania i użycia właściwych strategii komunikacyjnych w kontakcie z osobami innych kultur, radzenie sobie z interkulturowymi nieporozumieniami i sytuacjami konfliktowymi, a także przezwyciężanie stereotypów
Jak rozwijać w uczniach kompetencję międzykulturową?
Do materiałów jakimi dysponuje nauczyciel można zaliczyć podręcznik. Uczeń może odnieść z niego korzyści w dwojaki sposób: poprzez ćwiczenie sterowane przez nauczyciela oraz przez nieświadome przyswajanie sobie treści w nim zawartych (mapy, nazwy miejsc, materiały autentyczne). Do większości podręczników wydawane są materiały dodatkowe, które mogą zawierać informacje dotyczące kultury danego kraju. Jak wspomina autorka, niegdyś publikowano materiały kulturowe, m.in. filmy, gazetki czy książki. Obecnie jednak, większość podręczników zawiera w sobie treści kulturowe. Co więcej, „W procesie uczenia się języka obcego równie ważny dla uczącego się jest kontekst zewnętrzny, z którego dodatkowo może przyswajać interesujące go treści. Film, radio, telewizja, gazety, muzyka – to tylko niektóre przykłady kontekstu pozaszkolnego.” Według Szymańskiej-Czaplak „dobór odpowiedniego podręcznika – nauczyciel zna potrzeby i możliwości swoich uczniów, może indywidualizować pracę; potrzeby uczniów są różne, nie można więc pozbawiać ich bogactwa dostępnych źródeł w imię posiadania przez wszystkich tego samego podręcznika; korzystanie z różnorodnych materiałów przynosi korzyści a nie straty”. Ponadto zaleca Ona „wprowadzenie integracji międzyprzedmiotowej ( w ramach godzin do dyspozycji dyrektora szkoły) - łączenie przedmiotów, np. język obcy i informatyka, język obcy i historia; uczniowie mogliby korzystać z jednego podręcznika opracowanego na potrzeby całej Europy, mogliby też opracować pilotażową wersję takiego podręcznika pracując metodą projektów w trakcie zajęć międzyprzedmiotowych, najlepiej przy pomocy partnerskiej klasy z innego kraju”
Rola szkoły w kształtowaniu komunikacji międzykulturowej.
Szkoła może organizować projekty międzynarodowe, zachęcać do podróży zagranicznych i je organizować, ułatwiać kontakt z przedstawicielami innych kultur, np. poprzez wideokonferencje oraz fora internetowe. Jak autorka wskazuje, ważnym czynnikiem są międzynarodowe wymiany młodzieży. Istotnym czynnikiem jest też organizowanie imprez wielokulturowych dla uczniów. Nauczyciele na lekcjach mogą poruszać tematy związane z kulturą krajów obszaru językowego.
Należy pamiętać, że ogromną skarbnicą wiedzy na temat różnych krajów jest Internet i warto z niego korzystać w celu rozwijania kompetencji międzykulturowej.
Jak podaje Szymańska-Czaplak szkoła może ułatwić uczniom rozwijanie kompetencji międzykulturowej poprzez wprowadzenie następujących udogodnień:
• „zapewnienie nauczyciela z pełnymi kwalifikacjami do nauczania języków obcych umożliwienie mu stałego dokształcania się – udział w konferencjach, warsztatach metodycznych i językowych ale też i w wyjazdach zagranicznych”
• „umożliwienie nauczycielom dzielenia się swoimi doświadczeniami wielokulturowymi – organizowanie warsztatów dla innych nauczycieli – publikacje, forum wymiany myśli”
• „zadbanie o warsztat pracy nauczyciela – sala językowa wyposażona w TV, DVD, video, magnetofon, komputer, programy komputerowe, słowniki (często mają teraz odnośniki kulturowe), dostęp do stron edukacyjnych w Internecie (np. strony wydawnictw edukacyjnych); prenumerata magazynów edukacyjnych”
• „zorganizowanie biblioteki obcojęzycznej w pracowni językowej lub jako część biblioteki szkolnej”
• „zatrudnienie nauczyciela, dla którego nauczany język jest językiem macierzystym (native speaker) chociaż na 1 godzinę do każdej klasy; można skorzystać ze środków i pomocy programu edukacyjnego Sokrates; praca z takim nauczycielem umożliwi uczniom bezpośredni kontakt z kulturą kraju, którego języka się uczą”
• „zapraszanie ciekawych osób, które na co dzień uczestniczą w kulturze danego języka, albo spędzili za granicą jakiś czas i mogą się podzielić swoimi doświadczeniami – może przeżyli szok kulturowy, a może byli już wcześniej przygotowani do partycypowania w innej kulturze”
• „organizowanie i zachęcanie uczniów do udziału w konkursach językowo-kulturowych”
Autor: Ja - Liliana Stefańska
Żródła: http://spnjo.polsl.pl/konferencja/mater ... zaplak.pdf
http://jows.pl/sites/default/files/Gajek_03.pdf
pl.wikipedia.org/wiki/Kultura
http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/3928887/kultura.html