Przydatność Terapii Biofeedback w pracy z młodzieżą niedostosowaną społecznie

Maciej Herwart, Tomasz Król

Przydatność Terapii Biofeedback w pracy z młodzieżą niedostosowaną społecznie.

Wstęp

Praca w Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym gdzie przebywa młodzież niedostosowana społecznie, jednocześnie upośledzona umysłowo w stopniu lekkim a nie rzadko umiarkowanym, jest pracą trudną. Trudność tej pracy polega przede wszystkim na doborze metod. Wszystkie metody pracy opisane w podręcznikach psychologicznych dostosowane są do osób z tzw. normą intelektualną. Jakakolwiek psychoterapia czy to jest terapia poznawczo – behawioralna, czy psychoanalityczna, humanistyczna, czy Gestalt wymaga od uczestnika samoświadomości, refleksji, przewidywania skutków, wyciągania logicznych wniosków. Osoby upośledzone choćby w lekkim stopniu mają olbrzymie trudności w tych sferach.

Dobór metod pracy musi polegać na poznaniu specyfiki funkcjonowania wychowanka. Dzieci upośledzone umysłowo w stopniu lekkim wykazują zaburzenia w zakresie koncentracji uwagi. Ich uwaga jest krótkotrwała, mało podzielna i łatwo ulega zakłóceniu. Bardzo trudno jest im skoncentrować uwagę, zwłaszcza gdy wymaga odniesienia się do czynności abstrakcyjnych lub zadań sprawiających dziecku duże trudności.

Praca z wychowankiem upośledzonym umysłowo wymaga bardzo dużej cierpliwości, pomysłowości i kreatywności. Jedną z najskuteczniejszych metod pracy z tak specyficznym wychowankiem jest EEG Biofeedback. Jest to metoda bardzo „atrakcyjna” z punktu widzenia ucznia, oparta na konkretach, w której widoczna jest relacja „przyczyna – skutek” albo mówiąc bardziej fachowo, behawioralnie „bodziec – reakcja”. Wychowankowie bardzo chętnie uczestniczą w prowadzonych w ten sposób zajęciach.

Przewagą Biofeedbacku nad innymi metodami jest możliwość analizowania postępów pacjenta – klienta w terapii. Wyniki każdej sesji są zapisywane w formie ilościowej, co daje pełen obraz pracy pacjenta – klienta.

Trening Biofeedback

Biofeedback jest to samoregulacyjna metoda normalizacji fal EEG pozwalająca na świadomą i dowolną zmianę stanu psychofizjologicznego na zasadzie zmiany wzorca fal mózgowych. Ta metoda relaksu, terapii oraz zwiększania możliwości umysłu, wykorzystuje biologiczne sprzężenie zwrotne różnych sygnałów fizjologicznych, np. elektrycznej aktywności mięśni, elektrycznej aktywności skóry, czy temperatury ciała. Oznacza to, że odpowiednie narzędzia dostarczają informację zwrotną ( feedback ) o tym, co aktualnie dzieje się z organizmem, jakie zmiany fizjologiczne w nim zachodzą. Dzięki temu można nauczyć się świadomie kontrolować i modyfikować funkcje, które normalnie nie są zależne od naszej woli ( m.in. fale mózgowe, napięcie mięśni ).

Biofeedback został wynaleziony w Stanach Zjednoczonych. Metodę stworzyli naukowcy Ośrodka Treningowego dla Astronautów (NASA). Obecnie staje sie coraz bardziej popularnym narzędziem o szerokim zastosowaniu. Jest to jedna z metod psychofizjologii stosowanej i oparta jest o technikę sprzężenia zwrotnego i odczytywanie przebiegu pracy mózgu za pomocą elektrod. Prowadzona jest przy pomocy dwóch systemów komputerowych ze specjalnym modułem EEG Biofeedback. Odpowiednia aparatura umożliwia stałe śledzenie zapisu fal mózgowych pacjenta i ...