Obraz rewolucji i rewolucjonistów w Nie - Boskiej komedii

Rewolucja francuska - (1789 – 1799) to czas ogromnych zmian społeczno – politycznych
oraz kres panowania monarchii Burbonów. Datę początkową wyznacza zdobycie przez
lud Paryża Bastylii. Przyczyną przewrotu w państwie była nieproporcjonalna
hierarchia społeczna oparta na systemie feudalnym sięgającym czasów średniowiecza.
Wielką Rewolucję Francuską naznaczyły lata wzmożonego terroru. W powszechnych
mordach
zwłaszcza
uprzywilejowani, a wykonawcami wyroków były najczęściej niegdyś pokrzywdzone
warstwy społeczne: chłopstwo, mieszczaństwo. Od października 1793 roku rozpoczęto
akcję
zamykania świątyń, kościoły zamieniono na Świątynie Rozumu. Akcję
dechrystianizacji powstrzymał Napoleon Bonaparte, oddzielił on instytucję Kościoła od
państwa. Współcześnie Francja jest demokratyczną republiką, w której obowiązujący
system zapoczątkowała Wielka Rewolucja Francuska.

społeczeństwo.

samosądach

18 Ginęli

i

brało

udział

Część II

Na spacerze pośród dam i kawalerów Mąż wiedzie dialog z Filozofem. Rozmowa dotyczy
przemian na świecie. Mędrzec uważa, że wszystkie istotne zmiany dokonują się poprzez
„krew i zniszczenie form starych” - bunt i rewolucję. Rewolucja niejednokrotnie wiąże się z
cierpieniem i przelewem krwi, ale jest koniecznością na drodze postępu i rozwoju.
Współczesny świat mężczyźni przyrównują do starego drzewa „przyobleczonego” w kilka
zielonych listków na dolnych gałęziach. Drzewo musi spróchnieć i upaść, młode listki nie
„odrodzą” jego istnienia, bo korzenie tkwiące w ziemi gniją coraz bardziej. Podobnie
zniszczeje stary świat, naznaczony zielonymi
Jego upadek jest
nieunikniony.

listkami odnowy.

W górskim wąwozie Hrabia rozmyśla w samotności. Pragnął posiąść wszelką wiedzę o życiu,
a tymczasem odkrył w swoim sercu „próżnię grobową”. Stracił sens życia, nie ma w nim ani
miłości, ani wiary. Przeraża go choroba małego Orcia, bo chłopiec ma problemy ze wzrokiem
– stopniowo ślepnie. Nagle Henryk słyszy głos Anioła Stróża: „Schorzałych, zgłodniałych,
rozpaczających pokochaj bliźnich twoich, biednych bliźnich twoich, a zbawion będziesz.” To
przesłanie zagłusza szept zbliżającego się Mefista (Mefistofelesa): „Mefisto: (...) Niech
będzie pochwalon. Mąż: Na wieki wieków – amen Mefisto (wchodząc pomiędzy skały): Ty i
głupstwo.” Hrabia zauważa ogromnego czarnego Orła – symbol rycerskiej sławy (w Części
pierwszej pojawia się jako postać „stwarzana” przez Chór Złych Duchów). Orzeł pozdrawia
go i namawia do walki w obronie ideałów arystokracji: „Szablą ojców twoich bij się o ich
cześć i potęgę.” Obiecuje zwycięstwo. Henryk wierzy „posłańcowi chwały” i postanawia
działać – walczyć.

Część III
We wstępie do części trzeciej narrator wyraża ubolewanie, że święte wartości takie jak:
tradycja, wiara w Boga, przestają mieć znaczenie, przemijają, ponieważ nadchodzą
drastyczne zmiany: „świat dąży ku swoim celom”. Walka „starego z nowym” będzie krwawa.

U bram miasta, pośród wzgórz, zgromadził się wygłodniały i nędzny tłum. Ludzie rozstawili
namioty i trwają w oczekiwaniu. Panuje wśród nich ...