Aspergerek na lekcjach języka polskiego....

Artykuł zawiera zebrany w kilkunastu punktach spis zaleceń do pracy w liceum na języku polskim z uczniem z orzeczeniem ze względu na zespół Aspergera. Jest wynikiem mojego wieloletniego doświadczenia zawodowego jako polonistki i nauczycielki rewalidacji w liceum, oraz wiadomości zdobytych na studiach podyplomowych na Wydziale Psychologii U.W. Wszyscy moi uczniowie z zespołem Aspergera zdali maturę z języka polskiego (pracuję z nimi od kilkunastu lat i mam ich rocznie około dziesięciu...). Dla mnie praca z tymi młodymi ludźmi jest ogromnie satysfakcjonująca.

Agnieszka Pawłowska

Aspergerek na lekcjach języka polskiego…

Uczniowie ze spektrum autyzmu (zespół Aspergera i nie tylko) stanowią dziś większość
uczniów z orzeczeniami PP w szkołach. Diagnoz autyzmu jest dziś też trzy razy więcej
(zarówno na świecie, jak i w Polsce) niż około 20 lat temu, zjawisko to ma swoje konkretne
przyczyny chociażby w większej świadomości społecznej tej dysfunkcji. Jestem polonistką,
która ukończyła studia podyplomowe na Wydziale Psychologii U.W. (Rehabilitacja dzieci i
młodzieży z dysfunkcjami rozwojowymi dot. spektrum autyzmu, głuchoty, ADHD, in) i od
kilku lat oprócz języka polskiego, prowadzę również rewalidację w liceum w Warszawie.
Chciałam podzielić się moimi spostrzeżeniami na temat tego, co możemy z takimi uczniami
zrobić dobrze na lekcjach, a co nie wychodzi w ogóle i nie ma sensu próbować. Moje
spostrzeżenia zebrałam w punktach:

1. Pomimo innych dostosowanych arkuszy maturalnych z języka polskiego - z

podstawy, nie pomijajmy omawiania z nimi poezji, dlatego że wielu inteligentnych
„aspergerków” zdaje z dobrym wynikiem polski rozszerzony! Utwory poetyckie
omawiamy jednak ze szczególnym zwróceniem uwagi na światopogląd, idee,
przesłanie, a nie środki poetyckie.

2. Tekst argumentacyjny, logiczny jest najczęściej ich mocną stroną (często są tu lepsi od

„zwykłych” uczniów). Wykorzystują swoje lektury i przemyślenia i jest to zazwyczaj
bardzo ciekawe, a logika i tendencja porządkowania świata jest ich cechą szczególną.

3. Zajęcia z nimi trzeba prowadzić w dużo bardziej zróżnicowany sposób – najlepiej

multimedialny, wykorzystując oprócz słowa – obraz, dźwięk, ruch. Wymaga to więcej
wysiłku ze strony nauczyciela, ale z drugiej strony bardzo się opłaca, bo na pewno
materiał edukacyjny zostanie w pamięci ucznia. Miałam ucznia, z którym omawiałam
w liceum „lektury obrazkach” i nikt mu nie dawał szansy na zdaną maturę – okazało
się, że polski zdał na blisko 60 procent.

4. Są inteligentni, ale często bardzo słabo piszą testy czytania ze zrozumieniem na lekcji.

Wynika to z potrzeby dużo bardziej komfortowych warunków do koncentracji (wiele
rzeczy ich rozprasza). Bardzo przeżywają słabe oceny z tych testów. Warto rozważyć
możliwość zapowiadania takich zadań wcześniej, zgodę na pracę w słuchawkach na
uszach oraz kończenie zadania w innej sali w wydłużonym czasie z nauczycielem
wspomagającym.

5. Nie zainteresujemy ich psychologią postaci literackich. Nie napiszą dobrze
charakterystyki. Nie potrafią tego zrobić – nie interesuje ich to i nie potrafią
zrozumieć bohatera literackiego (ani wczuć się w drugiego człowieka, brakuje im
empatii). Lepiej dać im się wykazać w formie opowiadania albo w pracy z pogranicza
socjologii i kultury (np.: charakterystyka zbiorowa).

6. Potrafią być bardzo denerwujący nauczyciela polonistę ...