Postautor: zmzm99 » 2016-03-12, 13:48
Propozycja założeń do projektu systemu oceniania uczniów, związanego także ze zmianą formy podstawy programowej, zamieszczone w panelu ekspertów Dobrych zmian w edukacji.
Ocenianie osiągnięć edukacyjnych ucznia polega na rozpoznawaniu przez nauczycieli poziomu i postępów w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności w stosunku do wymagań określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego oraz wymagań edukacyjnych wynikających z realizowanych w szkole programów nauczania. Programy nauczania w edukacji muszą być oparte na treściach kształcenia podanych w podstawie programowej. Treści te stanowią całokształt podstawowych umiejętności, wiadomości z dziedziny nauki, techniki, kultury, sztuki oraz praktyki społecznej, przewidziany do opanowania przez uczniów podczas ich pobytu w szkole. Wymagania edukacyjne są oczekiwaniami nauczyciela wobec ucznia. Program powinien zawierać wymagania przewidziane dla uczniów, których po wybraniu ich przez nauczyciela są nazywane wymaganiami edukacyjnymi. Nauczyciele są zobowiązani do informowania na początku roku szkolnego uczniów i ich rodziców o wymaganiach edukacyjnych niezbędnych do otrzymania przez ucznia poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z zajęć edukacyjnych, wynikających z realizowanego przez siebie programu nauczania. Zapis tych wymagań jest stosunkowo rozległy, stąd dla poinformowania o nich trzeba by przekazać je na piśmie. Na ogół nauczyciele przedstawiają wymagania ustanie, co czyni martwym przepis o obowiązku informowania o wymaganiach. Ustalone dla ucznia wymagania edukacyjne stanowią określoną interpretację zapisów podstawy programowej. Interpretacji tych może być wiele, tyle ile jest programów i, tyle ilu nauczycieli je realizuje, więc uczniom z różnych klas są stawiane odmienne wymagania edukacyjne. Z jeszcze inną interpretacją wymagań z podstawy programowej spotykają się uczniowie na egzaminach zewnętrznych. Podstawa programowa jest powszechnie krytykowana, zwłaszcza przez nauczycieli. Zwracają oni uwagę na przeciążenie uczniów, spowodowane koniecznością realizacji całej podstawy programowej, brak różnicowanie jej obowiązywania, powodujący że część uczniów nie nadąża za programem, brak powiązanie treści kształcenia z życiem codziennym oraz nieuwzględnienie potrzeb uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnym, powodujące konieczność stawianie uczniom wymagań, którym nie są w stanie sprostać, co całkowicie dezorganizuje ich edukacje, niszczy psychikę i sprzyja wykluczeniu społecznemu. Nie ulega kwestii, że istnieje konieczność zmiany formy podstawy programowej. Największy nacisk należy przy tym położyć, na kształtowanie samodzielności myślenia i kreatywności. Powszechność dostępu do komputerów oraz możliwości tkwiące w technikach informacyjnych każą patrzeć na podstawę programową w sposób zdecydowanie odmienny o dotychczasowego. W każdym przedsięwzięciu edukacyjnym można wyróżnić cele główne, kierunkowe i operacyjne. Każdy cel operacyjny powinien być konkretny, realny i przekładany na działania oraz mierzalny, czyli skojarzony z określonymi wymaganiami. Prawdopodobnie podstawa programowa powinna być opracowywana według opisanych zasad. Podstawa musi być identyczna dla wszystkich szkół, jednak gałęzie celów operacyjnych na poziomie najniższym powinny mieć charakter fakultatywny, co umożliwi szkole i nauczycielowi indywidualny dobór wybór konkretnych treści i metod nauczania. Należy powołać zespół specjalistów, złożony z naukowców oraz nauczycieli praktyków, który opracuje modelową formę podstawy programowej. Powinna być ona poddana debacie publicznej i po uwzględnieniu słusznych postulatów, należy ją uznać za obowiązującą. Po ustaleniu formy podstawy należy powołać zespoły specjalistów, które opracują podstawy odrębnie dla każdego przedmiotu i każdego semestru. Przewagę w składzie każdego zespołu powinni mieć nauczyciele praktycy, zarówno z dużym doświadczeniem, jak i młodsi, prezentujący tzw. świeże spojrzenie. Osoby te, na czas opracowywania podstaw programowych powinny uzyskać częściowe zatrudnienie w MEN, bez przerywania pracy w szkole, jednak ze zmniejszonym pensum. Każde z zagadnień przerabianych w szkole powinno być odpowiednio "oprzyrządowane". Zapisom celów operacyjnych powinny towarzyszyć wskazówki dla nauczyciela, a nawet gotowe scenariusze. Dla uczniów należy przygotować prezentacje, filmy oraz wciągające gry edukacyjne, w których przejście na wyższy poziom wymaga posiadania określonej wiedzy szkolnej. Informacje podawane tekstowo powinny być krótkie, podobne do występujących na portalach internetowych. Filmy powinny trwać nie więcej niż kilka minut. Do opracowania opisanych narządzi należy więc zatrudnić profesjonalistów. Dziennikarzy, zwłaszcza z praktyką internetową, reżyserów filmowych, twórców filmów dokumentalnych oraz aktorów, w tym aktorów znanych i popularnych, także autorów gier komputerowych. Niektóre lekcje powinny mieć charakter spektaklu multimedialnego, wciągającego wszystkich uczniów. W szkole nie o to chodzić, żeby zadawać uczniom pracę domowe, lecz żeby wiedza była podawane w takiej formie, iż będą po lekcji o niej rozmawiać i sami chętnie wracać do określonych fragmentów lekcji. Niektóre lekcje są powtarzane w szkołach kilkanaście tysięcy razy rocznie. Stad właściwe ich rozpracowanie i "oprzyrządowanie" jest konieczne. Koniecznym wydaje się powołanie instytutu do spraw opracowywania, doskonalenia i monitorowania podstawy programowej.
Osobnym zagadnieniem jest opracowanie metodyki prowadzenia lekcji z wykorzystaniem opisanych narządzi i przeszkolenie nauczycieli. Z chwilą rozpoczęcia nauki w danym semestrze podstawa programowa, w części dobranej przez nauczyciela, powinna być importowana przez dziennik elektroniczny. Powinien on automatycznie przesłać ogólne wymagania edukacyjne na adresy e-mail wszystkich uczniów i rodziców. Każda lekcja w średnio 25 osobowej klasie musi być dostosowana do potrzeb i możliwości ucznia średniouzdolnionego. Nauczyciel nie może się sklonować i dostosowywać metod do każdego ucznia z osobna. Jeden z uczniów wynosi z lekcji więcej, inny mniej i jest to naturalne. Jednak w związku z zapowiedzianym odpytywaniem ucznia lub sprawdzianem nauczyciel jednym kliknięciem wskazuje zakres obowiązującego materiału, a drugim tzw. potencjał ucznia będący uznaniową oceną jego zdolności i mobilności szkolnej. System automatycznie dobiera i przesyła pocztą elektroniczną indywidualne wymagania edukacyjne dla każdego ucznia, na których on się koncentruje przygotowując do sprawdzianu lub odpowiedzi. W systemie powinny być pytania i zadania. Na sprawdzianie nauczyciel będzie mógł korzystać z pytań automatycznie generowanych przez system lub zadawać własne. Powyższe zasady nie mogą dotyczyć uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Dla nich powinien na bieżąco ustalać nauczyciel. Powinien uwzględniać jedynie ich potrzeby rozwojowe. Dla uczniów tych należy przewidzieć odrębną ścieżkę umożliwiając in także kończenie studiów . Ocena wystawiana uczniowi powinna wskazywać, w jakim stopniu sprostał on wymaganiom dla niego ustalonym. Jest to jedyne kryterium wystawienia oceny. Nie można odnosić do wiedzy danego ucznia do posiadanej przez innych uczniów. Jedyną funkcją oceny szkolnej powinno być motywowanie ucznia do zwiększania wysiłku. Dobierając wymagania i wystawiając ocenę nauczyciel powinien uwzględniać, czy na danego ucznia silniej wpływają bodźce negatywne, czy pozytywne, dobierając odpowiednio proporcje pomiędzy spotykających ucznia goryczami porażek i radościami z sukcesu. Uczniom, dla których szkoła "jest jedną wielką porażką", nauczyciele nie powinien ich dodatkowo serwować. Trzeba uwzględniać, że tak ustalana ocena uzyskana nie zasługuje na uznanie za jakąkolwiek miarę wiedzy i umiejętności ucznia. Jest jedynie efektem "gry" jaką nauczyciel, podobnie jak trener w klubie sportowym, prowadzi z uczniem, celem skłonienia go do maksymalnego wysiłku. Na koniec semestru nauczyciel wpisuje do dziennika swoją opinię wyrażającą w procentach stopień opanowania przez ucznia poszczególnych wymagań. Opinia ta, chociaż pozostająca jedynie opinią, jest ważną informacją dla ucznia i jego rodziców. Dane z dzienników elektronicznych powinny być eksportowane na serwer Ministra, dzięki czemu, po odpowiednim przetworzeniu Minister uzyska ważne informacje potrzebne dla właściwego zarządzania oświatą. System powinien zawierać algorytm umożliwiający prognozowanie wyników, jakie uzyska uczeń w świetle opisywanej opinii nauczyciela. Podawanie wiedzy w sposób atrakcyjny dla uczniów wychodzący na przeciw ich naturalnej ciekawości świata może spowodować istotny wzrost efektywności kształcenia i sprzyjać unicestwieni wielu dotychczasowych problemów szkolnych. Wprowadzenie opisanego systemu oceniania spowoduje, że uczeń nie będzie się uczył dla stopnia, lecz po to, żeby posiąść jak największą wiedzę i jak największe umiejętności.