Kary i nagrody w wychowaniu

Kary i nagrody w wychowaniu

Wstęp

Aby rozważać problematykę środków wychowania tj. kar i nagród, należy bliżej określić czym jest proces wychowania. Ogólnie powiedzieć można, że jest on spowodowaniem zmian w psychice jednostki. Przez zmianę należy rozumieć zaistnienie w tej psychice pewnej nowości. Zmiany te muszą posiadać wartość dodatnią i być możliwie trwałe. Ich jakość i stopień są wyznaczone przez ogólne cele wychowania. Jak pisze J. Babicki (1985) ,,Wychowanie jest to świadome, pośrednie i bezpośrednie wywieranie wpływu na wychowanka, mające na celu wyrobienie w nim umiejętności rozpoznawania zła i dobra, samokontroli, dobrej woli i silnej woli – na podstawach najwyższej etyki ”.
Wychowanie dziecka jest sztuką, z czego nie zawsze zdają sobie sprawę dorośli. Dopiero, kiedy wystąpią wyraźne trudności – dziecko zachowuje się nie tak jak oczekujemy – gorączkowo szukamy odpowiedzi na pytanie: dlaczego postępuje ono nie tak, jak pragniemy? Rodzina wychowuje dziecko w sposób naturalny, przez stopniowe wdrażanie do ludzkich form zachowań. Naśladując rodziców, opiekunów dziecko przyswaja w sposób praktyczny formy grzecznościowe, właściwy stosunek do ludzi i otoczenia, opanowuje normy moralne. W atmosferze wzajemnej miłości i zrozumienia dziecko czuje się bezpiecznie , jest przekonane o przynależności uczuciowej do rodziców, wie, że zawsze może liczyć na ich radę i pomoc.
Należy jednak pamiętać, że dziecko jest pełnoprawnym członkiem rodziny, a nie tylko dodatkiem do niej. Dlatego powinno mieć prawo być kim jest, być dzieckiem. Dorośli patrzą na dziecko z perspektywy swych dorosłych doświadczeń. Zdają sobie sprawę, jak wiele trzeba wiedzieć i umieć, aby móc radzić sobie w życiu. Dlatego często wymagają od niego więcej, niż jest w stanie zrobić, odbierają mu możliwość radosnego przeżywania dzieciństwa. Cenią jego powagę, ganią spontaniczny śmiech, fantazjowanie. Dziecko powinno mieć prawo do dnia dzisiejszego – twierdził J.Korczak. Nie można go traktować jedynie z punktu widzenia przyszłości, w którą wejdzie. Ma prawo do swego dziecięcego świata, z którego musi stopniowo wyrastać, podejmując coraz trudniejsze zadania.
Na rodzicach, a potem na szkole spoczywa wielka odpowiedzialność za wychowanie dziecka. Przemyślenie tego, jakim człowiekiem ma być w przyszłości dziecko, powinno być punktem wyjścia do ustalenia systemu oddziaływań wychowawczych. W tym systemie sposób nagradzania i karania służy osiąganiu zamierzonych celów, zapewnia oprócz innych zabiegów wychowawczych, skuteczność wychowania.

1.Wyjaśnienie pojęć: kara, nagroda

Współcześnie w pedagogice słowa: kara i nagroda coraz częściej zastępowane są określeniem: wzmocnienie negatywne i wzmocnienie pozytywne.
Kara – wzmocnienie negatywne. Kara to sposób postępowania wychowawcy w określonej sytuacji wychowawczej zmierzający do powstrzymania wychowanka od zachowań społecznie niepożądanych oraz do wytworzenia wewnętrznych mechanizmów zapobiegania ...