Praca z tekstem matematycznym

Obecnie wymaga się od ucznia, aby umiał nie tylko czytać ale i redagować teksty w stylu matematycznym. Jednym z celów edukacyjnych zapisanych w Podstawie programowej z matematyki jest: rozwijanie umiejętności czytania i tworzenia tekstów w stylu matematycznym. Jest to podstawowe zadania II i III etapu nauczania.

Praca z tekstem matematycznym

Najczęstszym problemem dzieci na lekcjach matematyki jest niezrozumienie czytanego tekstu, czyli potocznie mówiąc zadania z treścią. Nawet dobrze liczący uczniowie, gdy przychodzi im rozwiązać zadanie tekstowe poddawają się bez walki. Zauważają, bowiem,że nawet gdyby czytali bez końca nie znajdują momentu zaczepienia. Trzeba, więc rozważyć dwa rodzaje testów.

Test humanistyczny:
Słońce schodziło coraz niżej. Prawie muskało już wierzchołki gór. Jego tarcza stawała się coraz większa. Czerwony odblask zaczynał złocic białe skały. Powietrze wypełniał świeży powiew zbliżającego się zmierzchu.

Test matematyczny:
Załóżmy , że liczba n jest podzielna przez 4 i przez 25. Ponieważ 4/ n, więc 2/ n, gdy zaś 25/ n, to 5/ n. Stąd wnosimy, że równocześnie 2/ n i 5/ n. Oznacza to, zgodnie z cechą podzielności przez 10, że liczba n dzieli się przez 10. Zatem prawdziwa jest implikacja 4/ n ^ 25/ n – 10/ n.

Możemy schematycznie uwypuklić strukturę tych testów biorąc pod uwagę jako kryterium typ połączeń międzyzdaniowych.
Test humanistyczny ma strukturę koniunktywną, tzn. połączenia międzyzdaniowe następują przez spójnik i.
Test matematyczny charakteryzuje się strukturą implikacyjną, czyli wyrażenia zdaniowe wiąże stosunek wynikania. Dokonane tu wstępne porównanie testów ukazuje nam różnicę w ich lekturze. Test pierwszy nie wymaga dodatkowego wysiłku czytelnika, celem odtworzenia jego struktury jest lektura, podczas gdy lektura drugiego tekstu obliguje do podjęcia specjalnych kroków dla rekonstrukcji połączeń międzyzdaniowych, jeśli ma on być odbierany ze zrozumieniem. Struktura tekstu matematycznego jest rozgałęziona, przez co wymaga przestankowania, powrotów i konfrontacji rozmaitych fragmentów, co kontrastuje z liniowym czytaniem tekstu humanistycznego.
Typowe cechy tekstów matematycznych:
• specyficzny język, który rozpada się na trzy warstwy: terminologię, symbolikę i wiążącą je obie warstwę języka naturalnego używanego poza nauką.
• eksponowana rola zmiennych i kwantyfikatorów, występujących w tekście i pełniących rolę np. zaimków.
• brak typowych dla tekstu humanistycznego środków ekspresji, np.anafory, pytania retoryczne.
Czytania tekstu matematycznego trzeba się nauczyć. Nawet dobrze czytający uczniowie mają problemy ze zrozumieniem tekstu matematycznego.Czytając tekst będą błądzić, wykonywać niestosowne kroki, pomijać niezbędne czynności. Lekturę cechować będą przestoje. Niedobre jest prowadzenie uczniów za rękę, ale równie złe jest danie im zbyt wielkiej swobody. Nauczyciel powinien odpowiedniej chwili dyskretnie poradzić zmianę kierunku pracy, podsunąć pewien sposób postępowania – poprzez właściwie zadane pytania. Lektura rusza wtedy dalej czasami innymi torami. Zakończona jest zawsze refleksją, spojrzeniem wstecz: gdzie pobłądziliśmy, na czym polegała nasza niewiedza, co nam pomogło. Warto to zapamiętać, gdyż może nam się to przydać w innych okolicznościach.. okolicznościach tak w naturalny sposób pojawiła się reguła heurystyczna ...