Jak pomóc dzieciom dobrze czuć się z gniewem

Jak pomóc dzieciom dobrze czuć się z gniewem?

(oprac. Katarzyna Bartoń)

Znamy cztery podstawowe emocje: złość, strach, smutek i radość. Wszystkie inne odcienie uczuć są ich mieszaniną. Istnieje wiele możliwości, np. zazdrość – mieszanina złości i strachu. Gdy dzieci się rodzą, ich emocje dopiero zaczynają nabierać kształtu. We wczesnych miesiącach rozwoju dzieci zaczynają sygnalizować różne stany samopoczucia – krzykiem strach, łzami smutek, zaczerwienieniem twarzy złość, gruchaniem radość.

Dziecko musi się nauczyć, jak radzić sobie z uczuciami i jak czerpać z nich siłodajną energię.

Złość jest czymś, co pozwala nam się bronić. Jest naszym instynktem samozachowawczym, naszym dążeniem do wolności. Strach też ma określoną wartość. Powstrzymuje nas przed ryzykiem. Strach nas spowalnia, zmusza do przystanięcia, pomyślenia i uniknięcia niebezpieczeństwa – nawet kiedy nasz świadomy umysł jeszcze nie pojął, co może być tym niebezpieczeństwem. Smutek jest emocją, która pomaga nam się martwić. Chemiczne zmiany, które towarzyszą smutkowi, pomagają mózgowi uwolnić się od bólu i pozwalają nam dalej żyć. Jedynie poprzez pogrążenie się w smutku możemy oderwać się od przykrych przeżyć i nawiązać nowy kontakt z ludźmi i z życiem. Zatem:

|złość – czyni nas wolnymi |
|strach – zapewnia nam bezpieczeństwo |
|smutek – utrzymuje nas w kontakcie z ludźmi i światem |

Te trzy emocje stanowią o naszym szczęściu. Czwarta – radość – jest tym, czego zaczynamy doświadczać, gdy te pierwsze są spełnione.

Złość i przemoc to nie to samo. Przemoc to złość, która poszła w złym kierunku.

Jak działać?

1. Nalegajcie, żeby dzieci używały słów zamiast czynów, by wyrazić gniew. Muszą powiedzieć głośno, że są złe i dlaczego, jeśli to możliwe.

2. Pomóżcie im połączyć ich uczucia z przyczynami. Rozmawiajcie z nimi, by poznać przyczynę wybuchu złości. Małym dzieciom czasem trzeba pomóc cofnąć się w czasie i przypomnieć, co złego się zdarzyło. Np. Zły jesteś na Jarka, bo zabrał twoją ciężarówkę? Wkrótce dziecko samo będzie w stanie powiedzieć, co je rozzłościło i dlaczego – zamiast przechodzić od razu do impulsywnych reakcji.

3. Dajcie im do zrozumienia, że uczuć się wysłuchuje i akceptuje je (ale nie zawsze to zmienia sprawę). ,,Masz prawo być na mnie zły. Nie słuchałam cię, ale teraz cię wysłucham”.

4. Uczcie wprost, że bicie jest niedopuszczalnym sposobem rozładowania gniewu. Reagujecie natychmiast i wyciągajcie surowe konsekwencje z każdego incydentu, w którym dziecko użyło przemocy. Nalegajcie, aby zamiast bicia UŻYŁO SŁÓW!

5. Pomagajcie dzieciom werbalizować, czego NAPRAWDĘ CHCĄ. Często zaczynają jęczeć i narzekać na to, czego nie chcą. Potrzebują twojej pomocy, by być bardziej pewnymi siebie.

,,On mnie bije”. – ,,Powiedz mu ...