Zaloguj się aby ocenić lub skomentować publikację.
Egzemplarz obowiązkowy
Egzemplarze obowiązkowe są to druki i nagrania dźwiękowe dostarczane bezpłatnie przez drukarnię lub wydawcę uprawnionym do tego bibliotekom. Niektóre biblioteki otrzymują także tzw. egzemplarz regionalny. Dowodami wpływu są pisma zawiadamiające o nadesłaniu tych druków ( z wykazem przekazywanych bibliotece tytułów). Egzemplarze obowiązkowe służą celom archiwalnym lub użytkowym. Egzemplarz archiwalny przeznaczony jest do trwałego zachowania oraz stanowi materiał do sporządzania przez Bibliotekę Narodową narodowej bibliografii bieżącej i statystyki wydawniczej. Biblioteki otrzymujące egzemplarze obowiązkowe nie odpowiadające profilowi ich zbiorów, powinny je przekazywać wyspecjalizowanym bibliotekom ogólnokrajowej sieci bibliotecznej.
Tak brzmi podręcznikowa definicja egzemplarza obowiązkowego. W rzeczywistości losy egzemplarza obowiązkowego były bardzo burzliwe. Sporo na ten temat pisze Lucjan Biliński, a swoje wnioski i przemyślenia umieszcza między innymi na łamach „Bibliotekarza”(do wniosków tych będę często się odwoływać). Egzemplarze obowiązkowe dla bibliotek zostały ustanowione w 1927 roku. Wydarzenia historyczne, polityczne miały wpływ na zmiany jakie dokonały się w obrębie egzemplarza obowiązkowego. W1968 roku powstało Zarządzenie Ministra Kultury i Sztuki w sprawie dostarczania bibliotekom obowiązkowych egzemplarzy druków i nagrań dźwiękowych. Rozporządzenie to okazało się niewystarczającym rozwiązaniem prawnym, gdyż wydawnictwom niewywiązującym się z dostarczenia egzemplarza obowiązkowego nie groziły właściwie żadne konsekwencje. Dlatego też dążono do tego, aby prawo o egzemplarzu obowiązkowym było regulowane przez odpowiednią ustawę. Prace nad stworzeniem takiej ustawy rozpoczęły się w roku 1994. Ostatecznie została ona zatwierdzona dnia 7 listopada 1996 roku. Podczas przygotowywania ustawy wiele kontrowersji wzbudziło to, jakie dokumenty powinny kryć się pod nazwą publikacja. Ostatecznie w ustawie z 7 listopada pojawił się następujący zapis:
Przez określenie „publikacja” należy rozumieć dzieła zwielokrotnione dowolną techniką w celu rozpowszechniania, a w szczególności:
piśmiennicze, jak: książki, broszury, gazety, czasopisma i inne wydawnictwa ciągłe, druki ulotne, afisze
graficzne i graficzno-piśmiennicze, jak: mapy, plakaty, plany, wykresy, tabele, rysunki, ilustracje, nuty
audiowizualne utrwalające dźwięk, obraz lub obraz i dźwięk, jak: płyty, taśmy, kasety, przeźrocza, mikrofilmy, mikrofisze
zapisane na nośnikach elektronicznych
oprogramowanie komputerowe
W ustępie 3 artykułu trzeciego tej samej ustawy czytamy też, że do egzemplarzy obowiązkowych należą również :
kolejne wydania tego samego dzieła
poszczególne mutacje gazet i czasopism, w tym również poszczególne wersje językowe
wydania bibliofilskie
reprinty dzieł wcześniej już publikowanych
dzieła, które pierwotnie nie były publicznie udostępniane, w tym takie, które utraciły charakter tajny lub poufny.
Warto zaznaczyć, że we wcześniejszych rozporządzeniach nie było wzmianki o oprogramowaniach komputerowych ani o dziełach tajnych i poufnych, więc jest to ważna zmiana. Wykaz bibliotek uprawnionych do otrzymywania egzemplarza obowiązkowego znalazł się w załączniku do Rozporządzenia Ministra Kultury i ...
