Zaloguj się aby ocenić lub skomentować publikację.
Wpływ zjazdów pedagogicznych na kształt ustroju szkolnego w Polsce
w latach 1945 – 1948
Druga wojna światowa oraz idąca z nią w parze okupacja hitlerowska i stalinowska to okres niezwykle trudny dla polskiej oświaty. Polityka obu państw, które we wrześniu 1939 roku zaatakowały Polskę, konsekwentnie zmierzała do zminimalizowania czy wręcz pozbawienia społeczeństwa polskiego dostępu do edukacji. W okresie tym ustrój szkolnictwa został ograniczony do mających cztery klasy szkółek ludowych, w których poziom kształcenia zarówno ogólnego jak i zawodowego stał na bardzo niskim poziomie. Jedyną szansą na solidne wykształcenie w okresie wojennym były akcje tajnego nauczania, których prowadzenie stawało się coraz bardziej ryzykowne wraz z umacnianiem się okupanta na terenie naszego kraju. Moment odzyskania niepodległości wskrzesił w narodzie nadzieję i ukazał istniejące potrzeby polskiego społeczeństwa dotyczące rozwoju, wiedzy oraz kwalifikacji zawodowych.
Budując od podstaw nowy ustrój szkolnictwa, władze odpowiadające za oświatę starały się zachęcić przedwojenne kadry pedagogiczne do podjęcia trudu pracy nauczycielskiej odwołując się do ich sumienia i poczucia obowiązku. Podniosła atmosfera, jaką można było zaobserwować pod koniec okupacji, spowodowała iż apele te trafiały na podatny grunt. I tak już dnia 5 sierpnia 1944 roku w Lublinie odbyła się zorganizowania przez ministra Stanisława Skrzeszewskiego konferencja nauczycieli, na której przekonywano jej uczestników, że powstające od podstaw szkolnictwo będzie miało charakter demokratyczny, a wszyscy poszkodowani na skutek działań wojennych powinni możliwie jak najszybciej zostać objęci opieką edukacyjną.
Wraz z wyzwalaniem się spod okupacji kolejnych terytoriów zaczęto reaktywować i organizować placówki oświatowe, które początkowo utworzyły niezależną od powstających władz państwowych sieć szkolną. To podnoszące się z ruin szkolnictwo najczęściej przyjmowało zasady i strukturę przedwojennego ustroju szkolnego, szczególnie w kwestii typów placówek i zasad ich funkcjonowania. Nadrzędnym zadaniem dla nauczycieli stało się uruchomienie jak największej ilości szkół, natomiast władze poza celem wspomnianym przed chwilą, chciały także przy okazji dostosować do własnych potrzeb szczegóły ustroju szkolnego, tak aby mieć na niego w przyszłości jak największy wpływ.
Pierwszym etapem tych działań było powołanie kuratoriów Okręgu Szkolnego i niższych szczebli administracji – inspektoratów szkolnych. Pierwsze kuratorium powstało w Lublinie dnia 2 sierpnia 1944 roku, a pierwszy inspektorat w Chełmie dnia 27 lipca 1944 roku. Analizując proces odbudowywania szkolnictwa można zauważyć, że przebiegał on w pewnym sensie w oparciu o ustawę o ustroju szkolnictwa pochodzącą z dnia 11 marca 1932 roku. Jednak władza wprowadziła określone zmiany, mające nadać oświatowym strukturom ustrojowym właściwy dla niej kierunek, takie jak np. wydawanie aktów nie mających znaczenia prawnego czy organizowanie zjazdów, zebrań i kongresów z ...
