Legendy polskie

Legendy polskie

Baśń a legenda

Baśń to opowiadanie o treści fantastycznej, czyli o wydarzeniach, które nie mogły mieć miejsca naprawdę. Występują w niej fantastyczne postacie, przedmioty, wydarzenia. Przyroda ma ludzkie cechy (np. kot nosi buty, drzewo mówi). Bohaterowie zestawieni są na zasadzie przeciwieństw (dobry - zły, pracowity - leniwy). Czas i miejsce akcji baśni nie są określone, a utwór zwykle ma szczęśliwe zakończenie.

Z kolei legenda to utwór z elementami fantastyki, lecz mogą w nim występować autentyczne postacie, miejsca, wydarzenia. Czas i miejsce akcji czasami mają swe odpowiedniki w rzeczywistości, a wydarzenia mogą być historycznie udokumentowane.

Tematem wielu polskich legend są początki naszej państwowości. Nie wiadomo dokładnie, kiedy powstały te legendy i kto jest ich autorem. Przez lata były przekazywane ustnie z pokolenia na pokolenie.

Legenda o Lechu

Czas akcji: legendarne początki państwa polskiego, z pewnością ponad 1000 lat temu.

Miejsce akcji: okolice dzisiejszego miasta Gniezna, leżącego w Wielkopolsce.

Treść: Lech, Czech i Rus wędrowali w poszukiwaniu ziemi, na której mogliby się osiedlić. Pewnego dnia stanęli pod wysokim dębem, na którym orzeł zbudował swoje gniazdo. Lech podjął decyzję osiedlenia się w tym miejscu i założeniu tutaj swojego państwa. Jego stolicę nazwał Gniezdnem (od gniazdo), później nazwa została przekształcona na Gniezno. Jako znak królewski Lech przyjął wizerunek orła.

Czech i Rus powędrowali dalej - Czech na południe (tu powstały Czechy), Rus na wschód (gdzie założył państwo zwane Wielką Rusią).

Historyczna prawda w legendzie:

1. Herbem Polski został orzeł biały na czerwonym tle. Orzeł jest ptakiem królewskim, symbolem władzy i potęgi.

2. Gród Lecha nazwany został „Gniazdo” i był pierwszą stolicą Polski, obecna nazwa tego miasta to Gniezno.

3. Czech i Rus założyli państwa sąsiadujące z państwem Lecha. Czech dzisiejsze Czechy - sąsiadujące z nami od południa. Rus - państwo Rusa, dzisiejsze tereny Ukrainy i Białorusi, wschodnich sąsiadów Polski.

Legenda o trzech braciach prawdopodobnie nie jest jedynie wytworem wyobraźni średniowiecznych kronikarzy. Według teorii niektórych historyków Gniezno zostało założone w VIII w. przez nieznanego z imienia władcę Polan. Pierwsza wzmianka o mieście pochodzi z czasów Bolesława Chrobrego. Napis „Gnezdun Civitas” wybity został na denarze pierwszego króla Polski.

Legenda o Popielu

Czas akcji: czasy późniejsze niż panowanie Lecha. Popiel był jednym z jego następców.

Miejsce akcji: Gniezno - dawna stolica Polski, okolice jeziora Gopła, Kruszwica nad Gopłem.

Treść: Popiel był okrutnym władcą Polan. Myślał tylko o tym, by ktoś nie pozbawił go tronu. Ta myśl tak go niepokoiła, że pewnego dnia zaprosił na ucztę do swego zamku wszystkich krewnych i ...