Komunizm w ZSRR

Komunizm w ZSRR

Jednym z pierwszych rozporządzeń Rady Komisarzy Ludowych po objęciu władzy przez bolszewików w Rosji były dekrety o nacjonalizacji przemysłu, transportu i handlu. Aby rozwiązać problemy gospodarcze kraju, wprowadzono komunizm wojenny.

Komunizm to totalitarna forma rządów. W kraju panuje dyktatura sekretarza partii komunistycznej i podporządkowanej mu elity władzy (kierownictwa partii komunistycznej i służby bezpieczeństwa). W terenie władzę sprawują z kolei lokalni sekretarze partii podporządkowani Komitetowi Centralnemu. Gospodarka jest planowa i kierowana centralnie. Wszystkie dziedziny życia są objęte planami, kierowane, kontrolowane przez władzę.

Natomiast nacjonalizacja to likwidacja prywatnej własności środków produkcji i przejęcie ich na własność przez państwo.

Większość zakładów została poddana militaryzacji. Produkcja była zabierana z fabryki bez jakiejkolwiek zapłaty, co doprowadziło do zaniku handlu. Na wieś ruszyły oddziały, które siłą zabierały chłopom żywność. Komunizm wojenny przyczynił się do zaostrzenia sytuacji wewnętrznej w Rosji. Pojawiły się więc pomysły, aby przejść bezpośrednio od komunizmu wojennego do komunizmu.

W latach 1920-1921 Rada Komisarzy Ludowych wydała dekrety, które doprowadziły do całkowitej dewastacji gospodarki. W wyniku tej sytuacji X Zjazd partii bolszewickiej w 1921 roku postanowił odejść od komunizmu wojennego i podjęto uchwałę określającą podstawy Nowej Polityki Ekonomicznej - NEP, w wyniku której:

- we wsiach wprowadzono podatek żywnościowy (wysokość podatku określano co rok),

- nadwyżkę żywności chłopi mogli sprzedawać na wolnym rynku,

- zlikwidowano system kartkowy,

- rozwinięto sieć handlową (powstawały małe prywatne sklepy spożywcze),

- zezwolono na działalność małych przedsiębiorstw kapitalistycznych.

NEP bardzo szybko przyniósł pozytywne zmiany: wzrosła produkcja, poprawiło się zaopatrzenie.

W grudniu 1922 roku I Zjazd Rad przyjął deklarację o utworzeniu Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (w jego skład weszły republiki: Rosyjska, Ukraińska, Białoruska i Zakaukaska). Jedyną (po likwidacji przeciwników politycznych) rządzącą partią została Wszechzwiązkowa Komunistyczna Partia (bolszewików), a jej ideologii podporządkowane zostały wszystkie dziedziny życia.

Stalin, który od kwietnia 1922 roku był I sekretarzem partii bolszewickiej, wobec długotrwałej choroby Lenina zaczął różnymi środkami zdobywać coraz większą władzę w partii i w państwie. Po śmierci Lenina (1924 r.) rozpoczęła się ostra walka o władzę.

Stalin odszedł od leninowskiej Nowej Ekonomicznej Polityki uznając, że spełniła już swoje zadanie, i przystąpił do szybkiej kolektywizacji wsi. Zaczął realizować idee umocnienia potęgi państwa radzieckiego. Uważał, że zagrożenie zewnętrzne państwa wymaga wielkiej centralizacji władzy i żelaznej dyscypliny.

W tej sytuacji rola Stalina ogromnie wzrosła, a ocena jego osoby zaczęła przybierać formy kultu. To właśnie jemu przypisywano wszystkie sukcesy w budowie socjalizmu, uznawano nieomylność jego decyzji w sprawach gospodarki państwowej, metod rządzenia, a nawet nauki. Uznany za ojca, wodza i nauczyciela ...