BERNARD PALISSY. TWÓRCA GROT OGRODOWYCH, CERAMIK I BADACZ PRZYRODY

BERNARD PALISSY

TWÓRCA GROT OGRODOWYCH, CERAMIK I BADACZ PRZYRODY

Bernard Palissy był niezmiernie wszechstronnie uzdolnionym człowiekiem
pochodzenia francuskiego. Udzielał się na wielu płaszczyznach artystyczno-naukowych.
W datowaniu jego narodzin przyjęto umownie około 1510 rok1. Teoretyk sztuki
ogrodowej, geolog, architekt i fizyk w jednej osobie. Do twórczej działalności umiejętnie
wykorzystywał swoje zdolności, doświadczenie oraz nabytą wiedzę.

W spektrum jego aktywności znajdowały się groty ogrodowe. Tego typu zabiegi
w założeniach ogrodowych wymagały nie tylko od twórcy zmysłu estetycznego, również
posiadania danych predyspozycji
intelektualnych, matematycznych, filozoficznego
myślenia. Bernard Palissy będąc w fazie projektowej, dostrzegał zależności pomiędzy
poszczególnymi elementami w ogrodzie. Nie tylko jako architekt zwracał uwagę na
ukształtowanie
jego zainteresowanie skupiało się na skałach, wodzie,
odległościach pomiędzy danymi komponentami i ich położeniu wobec siebie. Cyrkulacja
wody w przyrodzie skłaniała artystę do rozważań na ten temat, stawiania pytań. Można
rzec, że stała się ona swoistą inspiracją. Do realizacji artysty należą groty ogrodowe:
w Écouen w 1555 roku dla Anne de Montmorency’ego, czy też dla Marii Medycejskiej
w Tuileries z 1570 roku w Paryżu.

terenu,

W kręgu zainteresowań Palissy'ego znalazło się

rzemiosło garncarskie.

Niewątpliwie był on nie tylko ceramikiem - rzemieślnikiem, lecz ceramikiem - artystą,
posiadającym niebywałą świadomość twórczą. Nadał swojej sztuce podwójną wartość:
techniczną i filozoficzną. Wraz z nabywaniem praktycznych umiejętności, również
pozyskiwał gruntowną wiedzę w zakresie mechaniki i chemii, co skorelowane ze sobą,
ewidentnie wywarło znaczący wpływ na jego twórczość, chociażby w zakresie medium
z gliny. W procesie tworzenia ceramiki, wykorzystywał skomponowaną przez siebie
recepturę. Wykonywane przez niego z fajansu delikatnego - obiekty dekoracyjne,

1

D. Deming, Born to Trouble: Bernard Palissy and a Hydrologic Cycle, „Ground Water 43”, 2005,
nr 6, s. 970

naczynia - wraz z bogatą, glazurowaną dekoracją, przyjęły nazwę - fajansów
Palissy'ego2.

Warto zwrócić uwagę na motywy dekoracyjne w pracach artysty, które zawierają
w sobie nie tylko florystyczne ujęcia, również pojawiają się elementy fauny ujęte
naturalistycznie. Co więcej, poprzez eksperymentowanie z mieszaniem poszczególnych
barw, Palissy poszerzył gamę barwną w praktyce glazurowanych dekoracji plastycznych.
Figurki autorstwa tegoż artysty wraz z arabeskami i innymi elementami zdobniczymi,
stanowią przykład najwybitniejszych renesansowych dzieł w tej materii3. Wśród tworów
Palissy'ego, odnajdujemy również półużytkowe naczynia, imitacje marmurowych płytek4.

tylko

Bernard Palissy nie

interesował się dziedzinami nauki w zakresie
wspomnianych wcześniej: chemii, fizyki, mechaniki. O tym nietuzinkowym artyście,
można powiedzieć, że był badaczem otaczającego go świata. Pozostawił po sobie
spuściznę w postaci pism, które obejmują zagadnienia towarzyszące jego działalności,
m.in. Discours admirables de la nature des eaux fontaines. Palissy uwidacznia ...