,,Diagnoza i terapia zaburzeń lękowych u dzieci i młodzieży”

Artykuł dotyczy zaburzeń lękowych u dzieci i młodzieży. Opisuje czym jest lęk, jakie są jego objawy, jakie są rodzaje zaburzeń lękowych, wskazuje na sposoby diagnozy zaburzeń lękowych i jak się zaburzenia te leczy. W pracy wymieniono też instytucje, do których można kierować się po pomoc.

,,Diagnoza i terapia zaburzeń lękowych u dzieci i młodzieży”

Lęk to nieprzyjemny stan emocjonalny związany z przewidywaniem nadchodzącego z zewnątrz lub pochodzącego z wewnątrz organizmu niebezpieczeństwa, objawiający się jako niepokój, uczucie napięcia, skrępowania, zagrożenia. W odróżnieniu od strachu, który jest wywołany konkretnym niebezpieczeństwem, lek jest procesem wewnętrznym, niezwiązanym z bezpośrednim zagrożeniem lub bólem (1).

Zaburzenia lękowe są częstym problemem u dzieci i młodzieży (4, 7). Negatywnie wpływają na ich rozwój psychospołeczny i szkolny, a także samopoczucie, dlatego należy je diagnozować i leczyć.

Są trzy grupy objawów typowych dla zaburzeń lękowych (3, 5):

Fizjologiczne, należą do nich m. in.: przyspieszenie oddechu, bóle i zawroty głowy, ściśnięty żołądek, napięcie mięśni, suchość w ustach, kołatania i bóle w klatce piersiowej, rozstrój żołądka i biegunka, częste oddawanie moczu, obfite pocenie się, zaburzenia snu.

Psychiczne:

W sferze emocjonalnej: obawa, martwienie się, uczucie zagrożenia czy przerażenia, drażliwość, wewnętrzny niepokój.

Poznawcze – negatywne myśli, obawy, trudności w koncentracji uwagi, zaburzenia pamięci.

Zniekształcenia poznawcze spowodowane lekiem to m. in.:

wyolbrzymianie negatywnych aspektów wydarzeń i nadmierne uogólnianie („jestem beznadziejny”),

przewidywanie klęski („nie dam sobie rady”),

selektywna uwaga ― zauważanie głównie tych aspektów sytuacji, które mogą być związane ze zbliżającym się „niebezpieczeństwem”.

Behawioralne – m. in.: unikanie różnych sytuacji, ocenianych jako zagrażające, zachowania nieadekwatne, agresja.

Występowanie powyższych symptomów, ich kumulacja lub nasilenie są dla nas informacją, że dziecko sobie nie radzi i wymaga pomocy.

Są różne rodzaje zaburzeń lękowych (2,3, 4, 5, 6)

Ich cechy wspólne to (2):

poczucie zmartwienia i niepokoju przez większość czasu,

trudność w uspokajaniu się,

poczucie przytłoczenia lub przerażenie przez nagłe uczucia paniki/niepokoju,

doświadczanie powracających myśli powodujących lęk,

doświadczanie nieprzyjemnych stanów (wspomnienia, koszmary) po traumatycznym wydarzeniu,

dolegliwości somatyczne.

W okresie dzieciństwa i dojrzewania występują następujące postacie zaburzeń lękowych:

Lęk separacyjny

Jest prawidłowym zjawiskiem u dzieci do 3. roku życia, przy prawidłowym rozwoju ustępuje do 5. roku życia.

Lęk separacyjny rozumiany jako zaburzenie występuje u 3–5% dzieci i nastolatków, częstość jego występowania maleje wraz z wiekiem. Częściej cierpią na niego dziewczęta.Dziecko odczuwa nadmierny lęk, gdy spodziewa się rozłąki z opiekunem (najczęściej matką), w trakcie okresu rozłąki lub nawet gdy tylko sobie taką rozłąkę wyobraża. Na próby separacji (na przykład wyjście matki do pracy lub jej wyjazd, gdy dziecko ma wyjść z domu i pójść do szkoły) reaguje oporem, płaczem, czasem zgłasza dolegliwości somatyczne (ból zęba, bóle brzucha), przy wystąpieniu których ostatecznie może nie dojść do rozłąki (dziecko zostaje w domu z matką zamiast iść do szkoły ...