Metody wspierania ucznia w sytuacjach kryzysowych wywołanych pandemią

Publikacja powstała podczas nauki zdalnej, spowodowanej pandemią Covid -19. W oparciu o źródła nauczyciele dowiedzą się w jaki sposób wspierać dzieci i młodzież w sytuacji kryzysu, co należy robić, a czego unikać w kontaktach z uczniami. Publikacja przybliża dorosłym przyczyny problemów emocjonalnych i społecznych, jakie obserwujemy po powrocie uczniów z nauki zdalnej. Badania wykazują, że większość z nich ma swoje podłoże w czasie kiedy wybuchła pandemia Covid -19 i trwa aż do dnia dzisiejszego.

Metody wspierania ucznia w sytuacji kryzysowej wywołanej przez COVID-19. Co robić, a czego nie robić w sytuacji kryzysu?

Mała Nieszawka 2021

1. Czym jest kryzys?

Każda trudna sytuacja ma swoją specyfikę, dynamikę i kontekst społeczny. Doświadczający jej ludzie próbują ją zdefiniować. Wszystko, co nowe, i co zostało już po części nazwane, jest też oswojone.

Myśląc o zjawisku pandemii wirusa SARS-CoV-2 mamy do czynienia z czymś nagłym, zaskakującym, budzącym silne emocje, a zwłaszcza lęk, dezorganizującym nasze codzienne życie, uruchamiającym nasze mechanizmy obronne. Z czym kojarzą się te wyżej wymienione opisy? Stanowią one wskaźniki kryzysu. Kryzys to załamanie linii życiowej na skutek zdarzenia, które jest dla nas przeszkodą w realizacji celów życiowych i w konsekwencji budzi silne emocje. Każdy kryzys ma swoją dynamikę. Z reguły podczas tego typu doświadczeń przechodzimy następujące etapy:

Doświadczenie napięcia jako konsekwencję narastających w nas emocji (lęku, niepewności, złości i gniewu itp.). Prowadzi to do uruchomienia naszych zwykłych reakcji adaptacyjnych (poszukiwanie informacji, racjonalizacja, poszukiwanie wsparcia u bliskich, uciekanie w czynności zastępcze itp.). Mogą tu też pojawić się reakcje zupełnie przeciwne – ucieczka od rzeczywistości w oglądanie seriali, granie w gry komputerowe, po to żeby nie myśleć o zewnętrznej sytuacji.

Tkwienie w sytuacji, która się nie zmienia, a bodźce ciągle do nas napływają, sprawia, że napięcie w nas narasta. Dochodzi do tego świadomość, że nasze metody radzenia sobie z sytuacją nie są skuteczne. Refleksja ta powoduje, że pojawia się w nas poczucie bezradności i frustracji.

Narastający w nas dyskomfort, który sprawia, że sięgamy po nadzwyczajne środki wewnętrzne lub zewnętrzne (zmieniamy perspektywę spojrzenia na problem, weryfikujemy cele życiowe, szukamy oparcia w autorytetach lub instytucjach, staramy się zrobić coś pożytecznego dla innych, szukamy pomocy u specjalistów itp.). Powyższe działania dają nam poczucie stabilizacji i odzyskiwania kontroli nad życiem, objawy ulegają złagodzeniu. Skoro pandemia nie przemija, a proste sposoby na poradzenie sobie z jej konsekwencjami nie działają, rozpoczynamy proces przebudowywania naszych celów – nie możemy mieć tego, co chcemy, to zaczynamy wykorzystywać to, co mamy. W codziennym życiu przekłada się to na nadrabianie zaległości.

Jeśli w trzecim etapie kryzys nie ulegnie złagodzeniu, to przechodzi on w ostrą fazę, która przyjmuje postać poważnych dysfunkcji w zachowaniu i/lub utratę kontroli emocjonalnej.

Czwarta faza radzenia sobie z kryzysem jest właściwie doświadczaniem konsekwencji niemożności poradzenia sobie z zaistniałą sytuacją. Jeśli nie opanujemy narastających emocji, nie znajdziemy nowych sposobów realizacji celów lub nie wyznaczymy sobie nowych atrakcyjnych celów życiowych, to zasoby nasze wygasają i popadamy w marazm oraz ...