Harcerstwo jako metoda wychowania dzieci i młodzieży

Harcerstwo jako metoda wychowania dzieci i młodzieży.

„Celem wychowania skautowego jest podniesienie poziomu przyszłych,
obywateli, szczególnie pod względem charakteru i zdrowia; zastąpienie
samolubstwa służbą dla bliźnich, usprawnienie chłopców pod względem
moralnym i fizycznym, aby mogli pełnić służbę bliźnim.“

Robert Baden-Powell

W swojej ponad stuletniej działalność ruch harcerski i skautowy stworzył swój własny system
wychowania dzieci i młodzieży. Opiera się on na specyficznej formie oddziaływania na jednostkę, i jest
on odmienny od tych spotykanych w szkolnictwie. Kluczem do zrozumienia tej metody jest
uświadomienie sobie, iż Harcerstwo nie zajmuje się tylko przekazywaniem wiedzy. Harcerstwo
kształtuje charakter i właściwą postawę obywatelską w umiłowania ojczyzny i szacunku dla jej historii
i symboli. Jeśli do tej pory nie mieliśmy styczności z metodami wychowawczymi stosowanymi w
harcerstwie może nam się wydawać, że działalność harcerska jest niczym innym jak infantylna zabawą
w przysłowiowe „bieganie w krótkich portkach po lesie”. Ta z pozoru dziwna dla postronnego
obserwatora inność Harcerstwa odróżniająca ją od systemu szkolnego wychowania i jest warunkiem
nieprawdopodobnej skuteczności wychowawczej.

Harcerska metoda wychowania charakteryzuje się pięcioma zasadami oddziaływania.

Oddziaływanie naturalne

Oddziaływanie wzajemne

Oddziaływanie od wewnątrz

Metoda Harcerska

Oddziaływanie pozytywne

Oddziaływanie pośrednie

1. Oddziaływanie naturalne.

Naturalne formy aktywności dzieci i młodzieży, jakie podejmowane są przez nich w sytuacjach,
gdy znajdują się poza nadzorem osób dorosłych. Dzieci i młodzież bardzo chętnie uczestniczy w życiu
harcerskim, bowiem odpowiada ono jej upodobaniom, a uczestnicząc w atrakcyjnym dla niej życiu
grupy rówieśniczej, poddaje się jej wpływowi. Jednym z założeń oddziaływania naturalnego jest
stosunkowo młody wiek instruktorów harcerskich, którzy prowadzą pracę drużyn. Najlepsze rezultaty
osiągają w tych działaniach instruktorzy, którzy są uczniami klas szkól ponad podstawowych bądź
studentami, gdyż wyrastają dopiero ze świata, do którego należą ich podopieczni. Młodzi drużynowi
bardzo dobre rozumieją ten świat i intuicyjnie wyczuwają, formy aktywności będą przez harcerzy
odebrane, jako naturalne, a tym samym chętniej będą brali udział w proponowanych działaniach.
Naturalność podejmowanych działań sprawia, że Harcerstwo staje się atrakcyjne w odbiorze, a także
sprawia, iż te działania odpowiadają potrzebom młodzieży. Powoduje to, że Harcerstwo, przez
odpowiednią treść i formę zajęć, skutecznie wspiera rozwój młodego człowieka.

„Pierwszy zastęp skautowy powstał z bawiącej się „bandy podwórkowej”. Twórca skautingu,
Robert Baden-Powell, uznał, że można ukierunkować naturalne zabawy chłopców tak, aby służyły
one ich wychowaniu.”1

2. Zasada oddziaływana od wewnątrz.

Oddziaływanie metody harcerskiej na młodego człowieka ma szansę powodzenia przy spełnieniu
dwóch warunków:

Warunek Dobrowolności

Dzieci i młodzież muszą same dobrowolnie wyrazić chęć wstąpienia i przynależeć do Harcerstwa.
Przymus, bowiem ...