Zaloguj się aby ocenić lub skomentować publikację.
Barok w Polsce
Słowo barok wywodzi się od hiszpańskiego „barrueco”, co oznacza perłę o nieregularnym kształcie. Natomiast włoskie „barocco” znaczy tyle co dziwaczny. Barok to okres w kulturze i styl w sztuce, który ukształtował się między końcem XVI a początkiem XVIII wieku.
Początków baroku można doszukać się na Półwyspie Apenińskim. Z krajów włoskich barok rozprzestrzenił się na znaczną część Europy i będącą pod wpływami hiszpańskimi część Ameryki. Rozpowszechnianie barokowej mody zawdzięcza się przede wszystkim kontrreformacyjnym decyzjom soboru trydenckiego i działalności zakonu jezuitów. To właśnie z inicjatywy tego zgromadzenia zakonnego czyniono nieustanne starania, aby różnym dziedzinom sztuki nadawać religijne funkcje propagandowe w celu utwierdzania ludzi w wierze katolickiej.
Za przykładowe dzieło architektoniczne dla stylu barokowego wielu historyków sztuki uznaje kościół jezuitów Il Gesú wybudowany w drugiej połowie XVI wieku w Rzymie. Stał się on wzorem do naśladowania dla budowniczych większości kościołów w ówczesnym katolickim świecie. Barokowe kościoły to budowle okazałe, o niezwykle oryginalnych i urozmaiconych kształtach. Ich elewacje są bogato zdobione kolumnami, gzymsami, płaskorzeźbami. Od góry zwieńczają je charakterystyczne dla tego stylu wieże lub kopuły. Wnętrza tego typu świątyń są dobrze oświetlone i mienią się od różnego rodzaju dekoracji. Zdobią je rzeźby, malowidła ścienne, obrazy, sztukaterie, kolumny, gzymsy, płaskorzeźby. Bogactwo i przepych podkreśla zazwyczaj duża ilość złoceń, widocznych zwłaszcza w ołtarzach głównych i bocznych. Wszystko to, oglądane przy donośnych dźwiękach nagminnie wtedy instalowanych w kościołach organów, musiało robić na wiernych wrażenie. Piękno pomieszane z ogromem i bogactwem miało zadziwiać, olśniewać, onieśmielać i pokazywać potęgę Kościoła.
Obok architektury w baroku rozkwitały również takie dziedziny sztuki, jak literatura i opera. Wybitnym twórcą francuskiego baroku był dramatopisarz Jean Racine, a za twórcę opery uważa się Włocha Claudio Monteverdiego.
W latach 1598-1619 zupełnie przebudowano zamek królewski w Warszawie. Jego wnętrze z wydajną pomocą Zygmunta III Wazy urządzono z godnym barokowego stylu przepychem. Sale zdobiły dzieła największych ówczesnych zagranicznych i polskich mistrzów. Zarówno Zygmunt III Waza, jak i panujący po nim jego syn Władysław należeli do wielkich znawców i miłośników sztuki. Na ich zlecenie pracowali najwybitniejsi twórcy tamtych czasów. Nie pozostał pod tym względem w tyle i król Jan III Sobieski. Jego staraniem powstała w podwarszawskim Wilanowie niezwykle piękna i wytworna królewska rezydencja.
W okresie baroku ukształtował się specyficzny sposób życia, zwłaszcza wśród szlachty. Przeszedł on do historii pod nazwą sarmatyzmu. Wzorcem pod względem wyznawanych ideałów oraz sposobu życia miało być starożytne plemię Sarmatów - za przykład brali rolników-żołnierzy, którzy w zależności od okoliczności zamieniali w razie ...
