Jak walczyć z agresją w szkole

Artykuł dotyczy działań szkoły w przypadku zaistnienia zachowań agresywnych. Zawiera podpowiedzi jakie kroki należy podjąć w celu - najpierw przerwania negatywnych zachowń, a póżniej co robić, aby znaleźć pozytywne sposoby funkcjonowania sprawcy w grupie. Mając świadomość, że zachowania agresyne powstają również poprzez powielenie zachowań dorosłych przytaczam przykłady czego powinni się wystrzegać nauczyciele i rodzice w kontaktach z dziećmi.

Joanna Białkiewicz
Szkoła Podstawowa
w Wiślicy

JAK WALCZYĆ Z AGRESJĄ W SZKOLE

Większość psychologów przez agresję rozumie każde zamierzone działanie mające na celu wyrządzenie komuś krzywdy.
Niektórzy mówią o przejawach agresji już w wieku niemowlęcym, traktując ją jako uwarunkowaną biologicznie cechę ludzką, inni jako reakcję na frustrację, jako nabyty popęd, nawyk. Współcześni badacze wskazują na istnienie agresji samoistnej, bardzo silnej - sadyzmu.
Osobowość dziecka kształtuje się przez lata pod wpływem powszechnie znanych czynników. Maria Przetacznikowa dzieli je na wrodzone zadatki organiczne i wpływy środowiska oraz aktywność własną dziecka i wychowanie.
Jeżeli przyjmiemy, że dzieci uczą się stosowania agresji to wniosek wychowawczy w odniesieniu do uczniów jest jeden. Należy sprawić, by nauczyły się innych rodzajów zachowań w sytuacjach w których dotychczas zachowywały się agresywnie.
Dzieci przychodzą do szkoły z dość bogatym bagażem doświadczeń. Wychowawca swoją postawą i zachowaniem musi tworzyć określoną atmosferę w klasie już od pierwszych spotkań z uczniem. Wyraźnie powinien zaakcentować swoją osobowość. Dzieci potrzebują silnych i klarownych wzorców. Siła, stałość, trwałość, zdecydowanie, konsekwencja dają im orientację.
Nauczyciel powinien im przekazać ”Przemoc jest zła, nie akceptuję jej, nie zgadzam się na nią w naszej klasie, będę z nią walczył”.
Ważnym elementem tych działań jest opracowanie wspólnie z uczniami norm, które wyznaczą granice.
...” Dzieci chcą granic i reguł. Pragną jasności. Chcą wiedzieć, „ na czym stoją”.
Granice oferują pomoc, dają ochronę, budują niezawodny układ współrzędnych, w którym przynajmniej na jakiś czas można się pewnie poczuć. W którym nie sposób się zgubić.
Zarazem jednak granice nęcą, zachęcają do poznawania obszarów po drugiej stronie i do zdobywania ich...”·
Dlatego granice i normy muszą być powszechnie akceptowane.

Szkoła powinna opracować procedury postępowania wobec sprawcy przemocy.
Pierwszym, bardzo ważnym krokiem powinno być szybkie i całkowite przerwanie negatywnych zachowań sprawcy przemocy, w obronie ucznia - ofiary.
Najlepiej etap ten realizować przez cykl rozmów, a dla lepszych efektów należy stworzyć ich hierarchię.
Najpierw wychowawca spotyka się z uczniem, gdy to nie przynosi efektu zaprasza innego nauczyciela, pedagoga,rodziców, dyrektora, ewentualnie policję.
W trakcie procesu oddziaływań trzeba włączyć do pomocy innych nauczycieli, którzy wspólnie będą obserwować ucznia, a w razie potrzeby szybko reagować, nie czekając na ruch wychowawcy. Przez cały czas należy nagradzać pozytywne zachowania sprawcy, a negatywne karać- pamiętając o wyższości nagrody nad karą
Konsekwencje kary powinny mieć również swoją hierarchię. Uczeń powinien być świadomy tego co go czeka gdy ponownie użyje przemocy.
Pierwsza rozmowa ze sprawcą powinna być krótka, oparta na dialogu z uczniem, który powinien mieć możliwość ...