Charakterystyka zaburzeń dynamiki procesów nerwowych jako jedna z przyczyn trudności wychowawczych i niepowodzeń szkolnych

Publikacaja zawiera odpowiedzi na pytania: ·        Jakie są podstawowe przyczyny powstawania zaburzeń zdrowia psychicznego u dzieci? ·        Jakie są rodzaje zaburzeń emocjonalnych? ·        Czym charakteryzuje się nadpobudliwość psychoruchowa? ·        Jak postępować z dzieckiem nadpobudliwym?

CHARAKTERYSTYKA ZABURZEŃ DYNAMIKI PROCESÓW NERWOWYCH JAKO JEDNA Z PRZYCZYN TRUDNOŚCI WYCHOWAWCZYCH I NIEPOWODZEŃ SZKOLNYCH

• Jakie są podstawowe przyczyny powstawania zaburzeń zdrowia psychicznego u dzieci?
• Jakie są rodzaje zaburzeń emocjonalnych?
• Czym charakteryzuje się nadpobudliwość psychoruchowa?
• Jak postępować z dzieckiem nadpobudliwym?

Odpowiedzi na powyższe pytania znajdziecie Państwo w poniższym artykule, przygotowanym przez nauczyciela kształcenia zintegrowanego-
Agnieszkę Jarosz

1. PODSTAWOWE PRZYCZYNY POWSTAWANIA ZABURZEŃ ZDROWIA PSYCHICZNEGO U DZIECI

Zaburzenia zdrowia psychicznego wynikają najczęściej z nieprawidłowego funkcjonowania otoczenia dziecka oraz konstytucji jego układu nerwowego. Najczęściej dotyczą zaburzeń funkcjonowania zarówno w sferze emocjonalnej, jak i poznawczej oraz społecznej, a objawiają się nieadekwatnymi i niezrozumiałymi dla otoczenia zachowaniami[1].
Ogólnie można powiedzieć, że dziecko w wieku wczesnoszkolnym wykazuje większą potrzebę aktywności ruchowej, niż dziecko starsze i człowiek dorosły. Wymagania stawiane przez szkołę zmuszają dziecko do ograniczenia tego typu aktywności, przekształcenia jej i ukierunkowania w inny sposób niż to występowało w okresie przedszkolnym. Nie wszystkie dzieci podporządkowują się z jednakową łatwością tym wymaganiom. Często przyczyną nie jest brak woli, lecz zaburzenia procesów nerwowych.
Procesy nerwowe charakteryzują się trzema podstawowymi właściwościami: siłą, równowagą i ruchliwością[2].

S i ł a układu nerwowego wyraża się zdolnością komórek nerwowych do pracy tzn. do powstawania w nich procesu pobudzania oraz hamowania.

R ó w n o w a g a procesów nerwowych bywa zazwyczaj rozumiana jako określony typ stosunku siły pobudzania do siły hamowania (są one zrównoważone, albo następuje przewaga jednej z nich).

Natomiast r u c h l i w o ś ć procesów nerwowych to zdolność układu nerwowego do przechodzenia od stanu pobudzania do hamowania i odwrotnie.
Za optymalny dla prawidłowego rozwoju człowieka uważa się zespół cech układu nerwowego, który charakteryzuje się stosunkowo dużą siłą pobudzania, zabezpieczającej zdolność komórki nerwowej do pracy, siłą procesu hamowania równoważącą siłę pobudzania oraz średnim stopniem ruchliwości tych procesów[3].
Najbardziej niekorzystnym z punktu widzenia możliwości występowania zaburzeń u dzieci wydaje się taki zespół cech układu nerwowego, w którym istnieje znaczna przewaga procesów pobudzenia nad hamowaniem, przy dużej sile i ruchliwości. Prowadzi to do powstawania objawów np. nadpobudliwości psychoruchowej lub reakcji nerwicowych. Również niekorzystny wydaje się słaby typ układu nerwowego oraz typ układu nerwowego z ewidentną przewagą procesów pobudzania nad hamowaniem, przy jednocześnie wyuczonych reakcjach hamulcowych w sferze okazywania uczuć, co może prowadzić tzw. zahamowania psychoruchowego, które jest zaburzeniem cechującym się, podobnie jak nadpobudliwość, silnym pobudzeniem emocjonalnym. Pobudzenie to dzieci nadpobudliwe „wyrzucają” na zewnątrz, zaś zahamowane – silnie tłumią[4].
Generalnie można powiedzieć, że nieprawidłowy rozwój ...