"Wieść gminna" inspiracją dla jednostek i ocaleniem dla narodu

Scenariusz lekcji dla kl. II LO

Temat: „Wieść gminna” inspiracją dla jednostek i ocaleniem dla narodu.

Cele lekcji:
- uczeń potrafi analizować zachowanie bohaterów, określać ich emocje
- umie wyszukiwać z tekstu odpowiednich cytatów
- potrafi omówić rolę pieśni ludowej
- rozumie jak duży wpływ na postępowanie Wallenroda miała pieśń wajdeloty

Metody:
- praca z tekstem „Konrada Wallenroda”
- drama- odtworzenie przebiegu uczty
- pogadanka- rola pieśni w narodzie

Środki dydaktyczne:
- tekst „Konrada Wallenroda”

Przebieg lekcji:

Wprowadzenie: nauczyciel i uczniowie są przebrani za Zakonników (mają czarne stroje i białe szaty z krzyżem na plecach) – na ławkach mogą stać napoje –sytuacja przypomina ucztę.
1. Sprawdzenie listy obecności, podanie celów lekcji, zapisanie części tematu: „Wieść gminna”.
2. Przypomnienie przebiegu uczty krzyżackiej
- zachowanie Zakonników i Wallenroda
a) na uczcie panuje gwar, słychać toasty, „strugi wina trysły”. Wśród gości jest Witołd „dawniej był wrogiem, dziś gościem Zakonu”.
Zachowanie Wallenroda: „słuchał z pogardą nieprzystojnych gwarów”. Chciał posłuchać pieśni jakiegoś barda, nudzą go teksty o miłości i chwalące jego czyny, zaczyna drzemać. Domaga się innej piosenki – dzikiej i twardej, ponurej, ognistej, która rozczuli i rozgniewa, będzie taka, jak życie.
b) zgłasza się starzec „w twarzy wyryte lat i cierpień blizny”. Okazuje się, że jest litewskim wajdelotą. Wspomina ojczyznę i zwraca uwagę na zdradę Witołda, który reaguje gwałtownie
„Chmura gniewu, nad czołem wisząca,
Opadła nagle w bystrym łez potoku,
Powrócił, usiadł, płaszczem twarz zasłania”
Konrad jest ciekawy piosenki, zezwala na jej zaśpiewanie.
- „Pieśń wajdeloty” – podkreśla rolę pieśni:
„O wieści gminna! ty arko przymierza
Między dawnymi a młodszymi laty:
W tobie lud składa broń swego rycerza,
Swych myśli przędzę i swych uczuć kwiaty.

Arko! tyś żadnym niezłamana ciosem,
Póki cię własny twój lud nie znieważy;
O pieśni gminna, ty stoisz na straży
Narodowego pamiątek kościoła,
Z archanielskimi skrzydłami i głosem –
Ty czasem dzierżysz i miecz archanioła.

Płomień rozgryzie malowane dzieje,
Skarby mieczowi spustoszą złodzieje,
Pieśń ujdzie cało, tłum ludzi obiega;
A jeśli podłe dusze nie umieją
Karmić ją żalem i poić nadzieją,
Ucieka w góry, do gruzów przylega
I stamtąd dawne opowiada czasy.”

Kończy mówiąc: „Bo jest mąż wielki, żywy, niedaleki,
O nim zaśpiewam, uczcie się Litwini!”

Co stanowi treść powieści wajdeloty?

opowiada ona dzieje Waltera Alfa: porwanie, wychowanie wśród Krzyżaków, przejście na stronę Litwy, ślub z Aldoną, dylemat:
„Kochał swą żonę, lecz miał duszę szlachetną,
Szczęścia w domu nie znalazł, bo go nie było w ojczyźnie”

„Jeden sposób, Aldono, jeden pozostał Litwinom
Skruszyć potęgę Zakonu; mnie ten sposób wiadomy.
Lecz nie pytaj, dla Boga ...