Zaloguj się aby ocenić lub skomentować publikację.
Czas wolny jest zagadnieniem żywo zajmującym specjalistów różnych kierunków. Pracują nad mim socjolodzy i psycholodzy, prawnicy i urbaniści, inżynierowie i ekonomiści, lekarze i pedagodzy. W literaturze można znaleźć wiele określeń pojęcia „czas wolny”. Jedno z nich za „czas wolny” uznaje ten, którym człowiek dysponuje poza miejscem pracy i po wywiązaniu się z codziennych obowiązków rodzinnych. Inni definiują go jako czas, który pozostaje po zaspokojeniu potrzeb organizmu, wypełnieniu obowiązków zawodowych i domowych, czas w którym mogą oni wykonywać czynności według swoich upodobań, związany z wypoczynkiem, rozrywką i zaspokojeniem własnych zainteresowań.
W życiu ludzi z upośledzeniem umysłowym czas wolny jest dominującą częścią każdego dnia. W odróżnieniu od ludzi pełnosprawnych, gdzie zorganizowany właściwie czas wolny jest głównie formą czynnego wypoczynku, dobrze wypełniony czas wolny osób upośledzonych umysłowo jest dodatkowo ważnym elementem rewalidacji. Nie mając wyrobionych nawyków umiejętnego spędzania czasu wolnego, osoby upośledzone umysłowo wypełniają go najczęściej stereotypowymi czynnościami, nie mającymi żadnego znaczenia dla ich rozwoju. Taki sposób gospodarowania czasem wolnym jest ogromną stratą dla procesu rewalidacji i socjalizacji osób upośledzonych. Osoby niepełnosprawne intelektualnie nie mogą jednak samodzielnie organizować sobie czasu wolnego, głównie z powodów ograniczeń umysłowych. Aby wymyślone dla nich formy spędzania czasu wolnego były atrakcyjne, wartościowe i dawały uczestnikom poczucie zadowolenia i satysfakcji, czas wolny ludzi niepełnosprawnych powinien być powiązany z przyjemnością, a nie z obowiązkiem.
Określenie celów to podstawa dobrej organizacji czasu wolnego. Cele powinny być etapowe, ponieważ dyspozycje osobowościowe osób upośledzonych umysłowo powinny być kształtowane stopniowo i przez dłuższy czas. Cele, które są stawiane przed osobami niepełnosprawnymi umysłowo, muszą uwzględniać ich zainteresowania, upodobania i potrzeby. Wyzwala to wówczas ich aktywność i samodzielność, a prowadzone zajęcia są dla nich atrakcyjne i ciekawe, z drugiej strony pozwalają osiągnąć sukces w procesie rewalidacji i socjalizacji.
K. Nowak – Lipińska wyróżnia 7 kategorii czasu wolnego, którym odpowiadają określone formy jego spędzania. I tak wyróżnia ona:
1. Zajęcia kulturalno – oświatowe
- oglądanie telewizji, filmów i sztuk teatralnych,
- słuchanie radia i muzyki,
- czytanie gazet i książek.
2. Zajęcia fizyczne
- uprawianie sportu i turystyki,
- chodzenie na spacery,
- kibicowanie.
3. Zajęcia amatorskie wynikające z zainteresowań
- gra na instrumencie,
- działalność plastyczna,
- majsterkowanie.
4. Zajęcia towarzyskie
- spotkania i kontakty towarzyskie,
- zabawy świetlicowe,
- gry stołowe.
5. Zajęcia społeczne
- działalność w organizacjach społecznych,
- działalność nieformalna o charakterze prospołecznym.
6. Dokształcanie się
- nauka,
- samokształcenie się.
7. Odpoczynek (tzw. „nic-nie-robienie”).
Badania przeprowadzone w 2002 roku ukazały, iż wśród osób upośledzonych występuje duża różnorodność w zakresie form spędzania czasu wolnego. Największą popularnością cieszyło się słuchanie muzyki, oglądanie ...
