Literę widzę i piszę, głoskę wymawiam oraz słyszę. Co jest głoską, a co literą?

Scenariusz lekcji z fonetyki dla gimnazjum. Podczas zajęć uczniowie dostrzegają różnice między językiem pisanym a mówionym. Wykonują ćwiczenia związane z podziałem wyrazów na głoski i litery.

Scenariusz lekcji hospitowanej z języka polskiego w klasie Ib

Temat: Literę widzę oraz piszę, głoskę wymawiam oraz słyszę. Co jest głoską, a co literą?

Cele lekcji:
• dostrzega różnice między językiem mówionym a pisanym;
• definiuje głoskę jako najmniejszy dźwięk mowy, a literę jako zapis graficzny głoski;
• odróżnia głoski od liter;
• dokonuje podziału wyrazu na głoski i litery;
• określa funkcję litery i ;

Metody i formy pracy:
• pogadanka;
• praca zespołowa;
• praca indywidualna;

Środki dydaktyczne:
• karty pracy;
• materiały pomocnicze przygotowane przez nauczyciela;

Przebieg lekcji:

1. Część organizacyjna- nauczyciel sprawdza obecność. Omówienie pracy domowej.
2. Uczniowie przypominają zagadnienia z poprzedniej lekcji dotyczące fonetyki. Nauczyciel ocenia wypowiedzi.
3. Następuje zapisanie tematu lekcji i jego wyjaśnienie.
4. Uczniowie przy pomocy nauczyciela tłumaczą pojęcia : alfabet, głoska , litera.
Alfabet - używany do zapisu języka polskiego, zwany popularnie abecadłem. Oparty jest na alfabecie łacińskim i składa się obecnie z 32 liter:

A Ą B C Ć D E Ę F G H I J K L Ł M N Ń O Ó P R S Ś T U W Y Z Ź Ż;

Głoska – najmniejszy dźwięk mowy ludzkiej;

Litera – znak graficzny głoski; głoska może być zapisana jedną literą ( l-a-s) , dwiema (sz-u-m) lub nawet trzema ( dzi-e-ń);

5. Nauczyciel rozdaje uczniom karty pracy. Wyjaśnia sposób ich wypełniania.
6. Wykonanie kolejnych ćwiczeń z karty pracy (ćw. 1) – dostrzeganie różnic między językiem mówionym a pisanym.
7. Zwrócenie uwagi na zasady ortograficzne i wpływ fonetyki na prawidłowy zapis wyrazów.
8. Omówienie różnic między głoską a literą i wykonanie ćwiczeń z karty pracy (ćw. 2.)
9. Zwrócenie uwagi na literę i w wyrazach. Podanie informacji, kiedy ta litera pełni funkcję głoski, a kiedy jest znakiem zmiękczenia.

Gdy litera i znajduje się przed spółgłoską lub na końcu wyrazu, oznacza samogłoskę i oraz miękkość poprzedzającej spółgłoski, np. zima ( z’ – i – m – a );
Gdy litera i występuje przed samogłoską, nie oznacza samogłoski, lecz miękkość poprzedzającej spółgłoski, a czasem też spółgłoskę j , np. niebo ( n’ – e – b – o ), wiosna ( w’ – j – o – s – n – a ).

Podział wyrazów na głoski i litery – kolejne ćwiczenia z karty pracy (ćw. 3) – zwrócenie uwagi na literę u – która , jeśli występuje po samogłoskach w niektórych wyrazach może oznaczać spółgłoskę ł , np. auto ( a – ł – t – o ), sauna ( s – a – ł- n – a ).

10. Podsumowanie: nauczyciel wraz z uczniami powtarza zdobyte na lekcji wiadomości. Nawiązując do tematu lekcji, uczniowie odpowiadają na pytanie zawarte w drugiej jego części.
Nauczyciel ocenia aktywność uczniów podczas zajęć.

11. Praca domowa: Podane ...