Gotowość szkolna jako wyznacznik jakości funkcjonowania dziecka w roli ucznia

REFERAT

GOTOWOŚC SZKOLNA JAKO WYZNACZNIK JAKOŚCI FUNKCJONOWANIA DZIECKA W ROLI UCZNIA

Wchodzenie dziecka w rolę ucznia, jest procesem bardzo skomplikowanym, zróżnicowanym i rozłożonym w czasie. Jego złożoność wynika także z tego, że aby wejść w rolę ucznia należy przejść określoną procedurę jej przyswajania.
W tym procesie można wyróżnić następujące, jakościowo odmienne etapy:
• Wchodzenie w rolę, gdzie wyodrębnia się fazę orientacyjną (zdobywania podstawowych informacji co do przepisu roli i warunków jej realizacji, czyli rozpoznawanie zakresu oczekiwań i wymagań społecznych), oraz fazę poznawczą (uczenie się przez naśladowanie postępowania innych).
• Pełną adaptację do roli w której wyróżnia się fazę adaptacji (sprawniejsze i efektowniejsze posługiwanie się wiedzą i umiejętnościami), fazę innowacji (zmiany procedury pełnienia ról).
• Twórcze przekraczanie roli, gdzie wyodrębnia się fazę adaptacji twórczej (kreatywne posługiwanie się już posiadaną wiedzą, umiejętnościami, doświadczeniami), fazę samorealizacji (gdy pełnienie roli podporządkowane jest przede wszystkim osobistym celom i wizji własnego rozwoju).
Wchodzenie dziecka w rolę ucznia pociąga za sobą doświadczenie wielu pozytywnych, jak i negatywnych emocji, głównie wypływających z relacji z nauczycielami i rówieśnikami, a także z nieznaną dotąd przestrzenią materialną klasy i szkoły. Proces adaptacji dziecka do nowych szkolnych wymagań dokonuje się w skomplikowany i zindywidualizowany sposób. W jego toku wcześniejsze doświadczenia nie ulegają zatarciu, lecz tworzą ,,horyzont” dla nowych doświadczeń, których istota nabiera znaczenia tylko na jego tle. Oznacza to, że każdą nową koncepcję czy funkcję opanowaną przez dziecko można właściwie odczytać tylko w perspektywie uprzedniej. Można by zatem przyjąć, że przebieg adaptacji dziecka do roli ucznia zależy głównie od jego zasobów. Jednak w procesie tym istotną rolę odgrywa także jakość relacji dziecka z nauczycielem i styl jego funkcjonowania dlatego można tu mówić o dobrej i złej adaptacji dziecka. Dobra, aktywna adaptacja dziecka funkcjonuje w sytuacji, gdy jest ono autonomiczne i spontaniczne we wszystkich obszarach szkolnego funkcjonowania.
Dziecko takie charakteryzuje naturalność, otwartość, aktywność, chęć podejmowania różnorodnych działań, ruchliwość, dociekliwość, podejmowanie inicjatyw. W wielu sytuacjach dziecko pełni funkcję przywódcy, jest inicjatorem różnych zabaw, ma dużo pomysłów, cieszy się uznaniem i autorytetów wśród rówieśników – jest to sytuacja najbardziej korzysta dla rozwoju dziecka. W całkowicie innej sytuacji rozwojowej znajduje się dziecko, które w procesie adaptacji pozostaje na boku życia szkolnego i jest bierne. Przez długi czas jedynie obserwuje toczące się wokół niego życie, zachowując znaczny dystans. Dziecko takie jest niepewne swoich możliwości, doświadcza chwilowego braku poczucia bezpieczeństwa i w związku z tym potrzebuje zwykle dłuższego czasu na wejście w nurt codzienności szkolnej.
Najmniej korzystna dla rozwoju dziecka jest sytuacja ...