Kompetencje nauczyciela

Marek Banaszak

„O kompetencjach nauczyciela…”

„Cel jego jest bardzo szlachetny, przykładać się do szczęśliwości ludzi, przez dobre wychowanie co do zdrowia, co do wiary i cnoty, co do nauki potrzebnej ku dobremu odbywaniu powinności i spraw życia każdego przyzwoitych”
Piramowicz, 1787r.

Piramowicz w motto tej pracy powiedział, ku jakim celom powinien dążyć nauczyciel. Czy tak jest w praktyce? Czy każdy pedagog, dydaktyk jest taki, jak to piękne zdanie mówi? Obawiam się, że nie… Ale sądzę, że można by to zmienić, można by stworzyć taki system kształcenia nauczycieli, aby kreował ludzi odpowiednich na to stanowisko. Można by stworzyć atmosferę, w której nauczycielem we spółczesności nie stawała się osoba, która nie ma już żadnych perspektyw, zostaje mu tylko praca w szkole… Jak jednak to zrobić, jak wywyższyć z otchłani edukacyjnej nicości te kilka lub kilkanaście osób, które posiadają choć namiastkę kompetencji nauczycielskich?? Bo każdy kto chce zostać nauczycielem, musi mieć choć odrobinę tego pierwiastka. Studia nauczycielskie dopiero wykreują całość, stworzą nową osobę… Idealnego nauczyciela, których tak mało jest we współczesnej szkole. Z moich poszukiwań przez dwanaście lat edukacji znalazłem jedynie kilkoro nauczycieli spełniających wymagania nauczyciela idealnego, takiego, jaki według mnie powinien być. A jaki powinien być?? Czy powinien być wykształcony, czy miły i uczynny, powinien być artystą, czy inżynierem, wychowawcą, czy dydaktykiem? Na te i wiele innych pytań trudno jest odpowiedzieć, gdyż człowiek, który wybiera ten zawód (lub powołanie- jak niektórzy uważają) powinien być osobą, która potrafi połączyć wszystkie dobre cechy w jedną skumulowana siłę, która zmieni spojrzenie na edukację każdego Polaka. Podstawowy pytanie, jakie nasuwa się chyba każdemu w tym momencie na myśl to pytanie jakie kompetencje powinien posiadać nauczyciel, aby być szanowanym i podziwianym kreatorem młodych umysłów?
Aby dopowiedzieć na to pytanie należy najpierw wyjaśnić pojęcie kompetencji. Nie jest to łatwe, gdyż w gąszczu pedagogicznych teorii wykształciło się wiele miniaturowych definicji, które po przeanalizowaniu dają dopiero pełna syntezę tego, co się szuka. Na drodze poszukiwań napotkać można definicje Okonia, która mówi, iż w „(…) pedagogice jako zdolność do osobistej samorealizacji kompetencja jest podstawowym warunkiem wychowania; jako zdolność do określonych obszarów zadań kompetencja jest uważana za rezultat procesu uczenia się”.[1] Innym przykładem są słowa Marii Dudzikowej, która mówi, że kompetencja to „zdolność do czegoś, która to zdolność jest zależna zarówno od znajomości wchodzących w nią umiejętności, sprawności, jak i od przekonania o możliwości posługiwania się tą zdolnością”.[2] Kompleksowe ujęcie pojęcia kompetencji przedstawia Stanisław Dylak, który definicję kompetencji przedstawia jako „wielce ...