Bajki terapeutyczne w przedszkolu

W dobie komputerów i telewizji nie sposób dostrzec szans, jaką jest kontakt z dzieckiem przez książkę, która buduje zaufanie, zrozumienie i poczucie bezpieczeństwa dziecka, daje mu wsparcie w trudnych dla niego momentach. Osobiście wierzę w terapeutyczną moc literatury i magię słów zaklętą na kartach bajek. Wystarczy zobaczyć z jakim zainteresowaniem dzieci słuchają i mówią na ich temat, aby zrozumieć, że potrafią ona pozytywnie wpływać na psychikę małego odbiorcy i pełnić przez to niezwykle ważną w jego rozwoju funkcję terapeutyczną.

Bajki terapeutyczne w przedszkolu

Joanna Brendel

ROZDZIAŁ I: LĘKI DZIECI

1.1. Definicja lęku i jego rodzaje

W wielu naukowych i popularnonaukowych książkach znaleźć możemy informacje, że lęki występują u wszystkich dzieci, że są charakterystyczne dla ich rozwoju. Wymienia się je łącząc z określonym przedziałem wiekowym[1]. Lęk nie zawsze jest emocją negatywną. Jeśli mobilizuje do działania i prowadzi do przezwyciężania trudności, może spełniać pozytywną rolę Staje się niebezpieczny dla rozwoju dziecka, gdy jest szczególnie silnie doznawany, czemu towarzyszą silne reakcje somatyczne. Należy go uznać za patologiczny, gdy charakteryzuje się nieadekwatnością reakcji do bodźca[2].
Mówiąc o lęku należy zdefiniować na początku dwa pojęcia, które często traktowane są zamiennie: strach i lęk. Strach jest emocją wrodzoną, która pojawia się jako reakcja na bodźce bólowe, dźwiękowe, utraty równowagi itp. Jego rola polega na jak najlepszym przystosowaniu do zmieniającego się i zagrażającego środowiska. Lęk jest natomiast procesem wewnętrznym, powstałym w momencie wyobrażenia sobie zagrożenia. Nie jest związany z bezpośrednim zagrożeniem, a jego rola przystosowawcza polega na ochronie przed potencjalnym zagrożeniem. Ustalając ich wzajemne relacje uznać można, że lęk wyrasta ze strachu[3].
Pierwszy rodzaj lęków to lęki odtwórcze, które pojawiają się jako wyobrażenie zagrożenia, jakie w formie strachu dziecko przeżyło wcześniej. Później pojawiają się tzw. lęki wytwórcze, które związane są z żywo rozwijającą się wyobraźnią dziecka. Dzieci wyobrażają sobie różne straszydła, straszne sytuacje, a one często wywołują lęk. Inny rodzaj lęków ma swoją genezę w niezaspokojonych potrzebach. Lęk jest tutaj bolesnym odczuwaniem braku. Niezaspokojenie zarówno potrzeb psychicznych, jak i fizjologicznych wywołuje doraźne, negatywne stany emocjonalne i obawę, że sytuacja taka może się pojawić w przyszłości[4].
Kolejny rodzaj lęków wiążę się z obrazem własnej osoby. Pojawia się najpóźniej jako bolesne poczucia bycia gorszym. Dziecko ma potrzebę postrzegania siebie pozytywnie. Negatywne opinie innych ludzi, szczególnie tych ważnych dla dziecka oraz brak sukcesów wyzwalają lęk. Oczekiwanie kolejnej porażki oraz pesymistyczne myślenie, prowadzą w efekcie do zamykania się w sobie i ucieczki od świata. Tak więc krytykowanie dziecka, ale również wyręczanie go we wszystkim (sugerujące, że dziecko nic nie potrafi), prowadzą do lęków, które wzmagają się w toku rozwoju dziecka[5].
Doznawany lęk może być uświadamiany jako przedmiotowy, sytuacyjny lub nieświadomy, dziecko nie wie wówczas co go wywołuje, nie wie czego się boi. W zależności od zakwalifikowania dziecko podejmuje określone metody walki z nim. Niemożność wypracowania efektywnych strategii radzenia sobie z lękiem powoduje, że wykształcają się patologiczne, które utrwalają się dlatego, że w danym momencie ...