Rodzaje niepełnosprawności

"Odsetek osób niepełnosprawnych w populacji ogólnej jest zróżnicowany dla poszczególnych regionów świata, państw i społeczności. Zależy m.in. od takich zmiennych, jak: zakres i nasilenie czynników etiologicznych niepełnosprawności, dostępu ludności do świadczeń profilaktycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych, poziomu ekonomicznego i cywilizacyjnego."

RODZAJE NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI

Odsetek osób niepełnosprawnych w populacji ogólnej jest zróżnicowany dla poszczególnych regionów świata, państw i społeczności. Zależy m.in. od takich zmiennych, jak: zakres i nasilenie czynników etiologicznych niepełnosprawności, dostępu ludności do świadczeń profilaktycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych, poziomu ekonomicznego i cywilizacyjnego.
Na całym świecie dynamika niepełnosprawności jest niepokojąca, każdego roku odnotowuje się wzrost liczby osób niepełnosprawnych. Statystyki Światowej Organizacji Zdrowia szacują, że na kuli ziemskiej jest około 500 mln ludzi w różnym stopniu dotkniętych niepełnosprawności. W Polsce wskaźnik tych osób określa się na 14,3 % ogółu ludności (GUS 1996). W tym czasie dzieci niepełnosprawne w wieku 0-14 lat stanowiły 3,3% dzieci w tym przedziale wiekowym. To oznacza, że ponad 4 mln osób w naszym kraju okresowo lub trwale wymaga bardzo zróżnicowanych form i metod rehabilitacji – usprawniania fizycznego, psychicznego i społecznego, a także zróżnicowanych działań, które mają na celu podnoszenie jakości życia osób niepełnosprawnych, dostosowania różnorodnych służb: placówek diagnostycznych, leczniczych, doradczych, terapeutycznych, edukacyjnych, wspierających, opiekuńczych, odpowiednich środków finansowych [za G. Dryżałowską 2004, s.648].
Pojęcie niepełnosprawności obejmuje różne ograniczenia funkcjonalne jednostek ludzkich w każdym społeczeństwie, wynikające z uszkodzenia zdolności wykonywania jakiejś czynności w sposób uważany za normalny, typowy dla życia ludzkiego. Ograniczenia te mogą mieć charakter stały lub przejściowy, całkowity lub częściowy, mogą dotyczyć sfery sensorycznej, fizycznej i psychicznej. H. Bach wyróżnił rodzaje niepełnosprawności, które „mogą występować oddzielnie lub we wzajemnym powiązaniu i w różnych kombinacjach, przy czym granice między nimi są dosyć płynne. Stopień, w jakim utrudniają funkcjonowanie osobie niepełnosprawnej, jest relatywny w aspekcie subiektywnym, społecznym, sytuacyjnym i czasowym” [J. Stochmiałek 1994, s. 168].
Zróżnicowanie poziomu odchyleń we wspominanych powyżej płaszczyznach zależy od bardzo wielu czynników. Jako najważniejsze z nich podaje się:
✓ rodzaj,
✓ widoczność,
✓ czas wystąpienia niepełnosprawności,
✓ wartość przypisywaną przez jednostkę i jej otoczenie społeczne sprawności utraconej,
✓ zdolność jednostki niepełnosprawnej i jej najbliższego otoczenia (rodziny) do akceptacji ograniczeń zaistniałych w sferze biologicznej organizmu,
✓ zdolność jednostki do mobilizacji zachowanego potencjału i wykorzystania go dla własnego rozwoju,
✓ wsparcie udzielane jednostce na poszczególnych etapach przeżywania niepełnosprawności przez otoczenie społeczne: rodzinę, środowisko lokalne, służby rehabilitacyjne, socjalne [Wright 1965, Obuchowska 1999].

Możemy podzielić niepełnosprawności w sposób następujący:
- Obniżona sprawność sensoryczna (zmysłowa) – brak, uszkodzenie lub zaburzenie funkcji analizatorów zmysłowych (są to m.in. osoby niewidome, niedowidzące, głuche, niedosłyszące, z zaburzeniami percepcji wzrokowej i słuchowej)
- Obniżona sprawność intelektualna –upośledzenie umysłowe, demencja starcza
- Obniżona sprawność funkcjonowania społecznego – zaburzenia równowagi nerwowej, emocjonalnej oraz zdrowia psychicznego
- Obniżona sprawność komunikowania się – utrudniony kontakt słowny (zaburzenia mowy, autyzm, jąkanie się ...