Zaloguj się aby ocenić lub skomentować publikację.
Sylwia Sermet
SOSW dla Niewidomych
Kraków
Zabawy u dzieci niewidomych
Nie wnikając w różne teorie zabawy.starające się wyjaśnić jej genezę. cele, znaczenie dla dziecka, trzeba stwierdzić, że jest ona najbardziej charakterystyczną forma działalności małego dziecka, zwłaszcza w wieku przedszkolnym. Nie ulega też wątpliwości, że zabawa ma dużą wartość dla wszechstronnego rozwoju dziecka. Na pewno sprzyja jego rozwojowi fizycznemu i psychicznemu, a także społecznemu.
Dzieci widzące zaczynają bawić się bardzo wcześnie. Już w okresie niemowlęcym proste czynności manipulacyjne niektórzy uważają za zabawę, ale na pewno są to czynności przygotowujące dziecko do późniejszych.
O właściwej zabawie możemy mówić dopiero w drugim roku życia. Wiek poniemowlęcy i przedszkolny to okresy zabawy dziecka. Stwierdza się występowanie u dzieci widzących różnych rodzajów zabaw. M. Przełącznikowa i H. Spionek (1979, s. 363 i nast.) wskazują na następujące rodzaje zabaw dzieci w wieku poniemowlęcym: zabawy manipulacyjne, tematyczne, konstrukcyjne, dydaktyczne i ruchowe. Jako typowe dla wieku przedszkolnego M. Przetacznikowa (1979, s. 425) wymienia zabawy tematyczne i konstrukcyjne. Podkreśla również, że istnieli różnice miedzy zabawami dziecka w wieku poniemowlęcym i przedszkolnym. Pisze ona, że:,,Zabawa dziecka przybiera w wieku przedszkolnym różnorakie i bogate formy. Staje się czynnością bardziej samodzielną i twórczą w stosunku do zabawy małego dziecka. Od zabaw indywidualnych i samotnych dzieci przechodzą do zabaw zespołowych; bawią się grupie, ucząc się stopniowo podporządkować swe życzenia i chęci projektom i postępowaniu innych dzieci oraz przyjętym z góry regułom i zasadom wspólnej zabawy".
Oczywiście dzieci nadal bawią się w wieku szkolnym. Jednak zasadniczą formą działalności dziecka, która stara się wypierać i zastępować zabawę, jest nauka szkolna.
Ogólnie trzeba powiedzieć, że dziecko niewidome ma olbrzymie trudności praktycznie we wszystkich rodzajach zabaw. Brak wzroku ogranicza je i eliminuje z bardzo wielu zabaw, które dla dziecka widzącego nie przedstawiają żadnej trudności. Oznacza to, że zabawa ma znacznie mniejszy wpływ na rozwój dziecka niewidomego niż normalnie widzącego.
Przeanalizujmy teraz różne rodzaje zabaw z punktu widzenia dziecka niewidomego, a więc z punktu widzenia udziału w nich analizatora wzrokowego i motoryki.
Zabawy manipulacyjne (funkcjonalne) polegają ma wielokrotnym wykonywaniu pewnych czynności ruchowych na przedmiotach, lecz nie prowadzących do żadnego wytworu, np. przekładanie klocków z jednego pudełka do drugiego, nakładanie piasku do wiaderka. Dominuje w nich wykonywanie określonych ruchów — manipulacja tak bardzo uwarunkowana funkcjonowaniem analizatora wzrokowego.
Zabawy tematyczne (twórcze, fikcyjne, w role), w których dzieci starają się naśladować przede wszystkim dorosłych pełniąc określone role lub wykonując określone zadania (obowiązki). Należy do nich zabawa w lekarza, w mamę ...
