Zaburzenia lateralizacji

Małgorzata Gładysz
Miastko
Temat: Zaburzenia lateralizacji
Lateralizacja – stronność, dominacja czynnościowa jednego z pary symetrycznych organów ciała ludzkiego nad drugim” (łac.) lateralis – boczny, lateris – bok ciała.
(W. Kopaliński s.295)
Lateralizacja (stronność) to dominacja czynnościowa narządów ruchu (ręki, nogi) i zmysłu (oka, ucha) po jednej stronie ciała, jest związana z dominowaniem jednej z półkul mózgowych. Przewaga jednej półkuli decyduje nie tylko o funkcjach motorycznych, lecz wpływa na całą osobowość człowieka. U wielu dzieci prawo- lub leworęczność występuje już od urodzenia. U niektórych stronność rozwija się i kształtuje przez kilka pierwszych lat życia i zostaje zakończona między siódmym a dziesiątym rokiem życia.
Większość ludzi jest zdominowana prawostronnie, a więc sprawniejsze jest prawe oko, prawa ręka i prawa noga. Część ludzi jest zlateralizowana lewostronnie, a więc mają oni sprawniejszą lewą rękę, lewe oko i lewą nogę. O takich przypadkach mówimy, że są wyraźnie prawostronne lub lewostronne i wykazują stronność jednorodną. Istnieją jednak osoby wykazujące latearalizację niejednorodną, czyli skrzyżowaną, np. lewooczni, praworęczni i lewonożni lub prawooczni, leworęczni i prawonożni. Występuje również lateralizacja nieustalona, przy której nie można stwierdzić jednoznacznie dominacji jednej ze stron. Lateralizacja skrzyżowana jak i nieustalona negatywnie wpływa na naukę dziecka w szkole. Zaburzony proces lateralizacji powoduje opóźnienie w rozwoju orientacji przestrzennej, koordynacji wzrokowo-ruchowej. U dzieci zauważa się niską sprawność rąk, często mylenie kierunków( lewa strona - prawa strona, góra-dół). Są one ogólnie mniej sprawne ruchowo,niechętnie podejmują czynności związane z malowaniem, rysowaniem, pisaniem, czytaniem. Dzieci te często mylą litery i cyfry o podobnym kształcie, np. b-p, d-g,6-9, odwracają je, przestawiają kolejność liter i cyfr, np. sok-kos, 18-81. Mogą wystąpić przypadki tzw. pisma lustrzanego, które polega na odwróceniu kształtu, kolejności jaki kreślenia liter. Oprócz trudności związanych z nauką pisania i czytania, w późniejszym czasie mogą wystąpić trudności na lekcjach geografii, języka polskiego, geometrii, wychowania fizycznego. Zakłócenia procesu lateralizacji nie tylko wpływają na niepowodzenia szkolne, ale występując z innymi zaburzeniami mogą wpłynąć na całokształt rozwoju dziecka.
Proces kształtowania się lateralizacji wg Areja „Embriologia człowieka” przedstawia się następująco:
|Okres  |Wyraźna przewaga |
|I okres niemowlęcy i poniemowlęcy |rozwój ośrodka czuciowo – ruchowego, potem wzrokowo – słuchowego- kojarzeniowego. 3 |
| |kwartał - specjalizacja pól mózgowych , szczególnie ruchów rąk gdzie jedna z nich |
| |zaczyna mieć przewagę. |
|II okres – wiek przedszkolny |4 rok życia 0- dominacja jednej ręki (lub chwiejna), ustalenie ośrodka mowy (lewa |
| |półkula), Stabilizuje się percepcja wzrokowo – ruchowa, i dominacja ucha. |
|III okres młodszy szkolny |6-7 lat ręka dominująca ustalona, stabilizuje się całkowicie ośrodek mowy w jednej |
| |półkuli, która zaczyna ...