Zasób słownictwa dzieci a wypowiedzi ustne i pisemne

Małgorzata Gładysz
Miastko

Temat: Zasób słownictwa dzieci a wypowiedzi ustne i pisemne.

Język jest głównym narzędziem porozumiewania się społecznego oraz narzędziem pojęciotwórczym, służącym do formułowania myśli. „Zasób słownictwa uczniów jest jednym z podstawowych warunków posługiwania się językiem. Bogaty słownik oraz umiejętne operowanie nim w toku wypowiedzi może być wskaźnikiem ogólnego zasobu czynnego słownictwa, a także wskazywać pośrednio na ogólną sprawność językową ucznia.” (B. Czelakowska,1996).
Człowiek dla poprawnego komunikowania się z otoczeniem używa słów, mowy. Dzieki temu jest w stanie wyrażać myśli, uczucia i pragnienia. Mowa jest środkiem wypowiadania się i stałą potrzebą natury ludzkiej. Już od najmłodszych lat kształtowany jest pewien zasób wiedzy człowieka. Im dziecko młodsze tym zarówno zasób jak i zakres znaczeniowy słownictwa jest węższy. Na rozwój języka wywiera wpływ wiele czynników, spośród których wymienia się; środowisko rodzinne, wychowawcze, kulturowe, inteligencję, zdrowie oraz własną aktywność dziecka.
S. Szuman twierdzi, że zasób słownictwa zależy nie tylko od szkoły, ale również od:
- wrodzonej bystrości umysłu dziecka, od jego umysłowej ciekawości,
spostrzegawczości, zainteresowań, uwagi i pamięci, a również od jego pilności
i wytrwałości;
- od środowiska, w którym dziecko żyje i wychowuje się, a które w dużej, średniej, małej
lub niedostatecznej ilości zaopatruje umysł dziecka we wrażenia i przeżycia, w rzeczy
i obrazy, które można zobaczyć, zaobserwować i poznać, w wiadomości, które można
sobie przyswoić.
B. Wilgocka-Okoń, do czynników warunkujących rozwój treści wyobrażeniowo - pojęciowych dzieci w wieku wczesnoszkolnym zalicza: wrodzone zdolności, środowisko najbliższe dziecka (rodzina, środowisko lokalne), środowisko społeczne (przedszkole, szkoła i inne zakłady wychowawcze), środki masowej informacji.
Według J. Malendowicza na rozwój wyobrażeń i pojęć a w konsekwencji i na rozwój ich słownictwa, mają wpływ - poza szkołą - różne czynniki, głównie warunki środowiskowe zwłaszcza środowisko rodzinne, jego poziom, warunki kulturowe i atmosfera w nim panująca.
Wzrost słownictwa zależy również od „ogólnej sprawności umysłowej dziecka, od właściwości jego procesów poznawczych oraz od środowiska i wychowania, w tym także sytuacji dziecka w rodzinie” (M.Przetacznik, 1985).
Ogół czynników determinujących rozwój słownictwa możemy podzielić na grupy:
a) czynniki wewnętrzne odnoszące się do osobowości ucznia, od których zależy między innymi: stan zdrowia fizycznego i psychicznego, poziom umysłowy (pamięć, uwaga, spostrzegawczość), rozwój emocjonalny, uzdolnienia kierunkowe.
b) czynniki zewnętrzne to m.in. środowisko rodzinne, środowisko szkolne, środowisko lokalne, środki masowego przekazu, grupy rówieśnicze, infrastruktura środowiska zamieszkania.
W słownictwie dzieci szczególnie ważna jest prawidłowość, realność używanych przez nie słów, od tego bowiem zależy poprawność wszelkich jego wypowiedzi.
Badania środowiska rodzinnego pod względem kultury językowej, które przeprowadził
J. Pieter ...