Profilaktyka chorób głosu w pracy nauczyciela

Profilaktyka chorób głosu w pracy nauczyciela

Głos jest podstawowym narzędziem pracy nauczyciela. Mimo, że wszyscy mówimy dużo i narząd głosu może sprostać niezmiernie wygórowanym wymaganiom (np. u śpiewaków), to jednak w tej szczególnej grupie zawodowej, jaką stanowią nauczyciele, problemy dotyczące fonacji występują znacznie częściej, stając się niejednokrotnie przyczyną indywidualnych dramatów, a niekiedy nawet konieczności rezygnacji z pracy zawodowej. Decydując się na wybór zawodu nauczyciela należy mieć pełną świadomość, że narząd głosu będzie podstawowym narzędziem pracy, a zakres i sposób jej wykonywania może mu narzucić mu ogromne obciążenia. Dlatego oprócz predyspozycji psychicznych, o wyborze zawodu nauczyciela powinna decydować ocena możliwości narządu głosu i mowy do podjęcia stawianych mu w przyszłości wymagań. Najważniejsze warunki to:
1. prawidłowo rozwinięty narząd głosu (nie mogą istnieć anatomiczne wady rozwojowe),
2. brak przewlekłych zmian chorobowych w obrębie narządu głosu i mowy, gardła i jamy nosowej (takich jak np.: przewlekłe suche i zanikowe zapalenia błony śluzowej górnych dróg oddechowych, wady powodujące upośledzenie drożności nosa, wady powodujące niewydolność oddechową, alergie objawiające się upośledzoną drożnością nosa, zaburzenia wykorzystania rezonatorów),
3. skala głosu mieszcząca się w granicach normy dla głosu nieszkolonego,
4. prawidłowa koordynacja oddechowo-fonacyjna,
5. prawidłowy czas fonacji,
6. utrwalony stereotyp prawidłowej artykulacji i dobra dykcja,
7. prawidłowy słuch.

Przeciwskazaniem bezwzględnym do wykonywania zawodu nauczyciela jest:
- porażenie nerwu krtaniowego wstecznego,
- brodawczaki krtani,
- zaawansowane zmiany zapalne dróg oddechowych (nieżyty suche i zanikowe),
- ciężkie schorzenia alergiczne,
- niewydolność podniebienno-gardłowa,
- umiarkowany lub głęboki niedosłuch.

W toku pracy zawodowej można zapobiec chorobom głosu zachowując warunki prawidłowej emisji głosu i zasady higieny pracy i życia nauczyciela.

I. Warunki prawidłowej emisji głosu

Na emisję głosu składa się zespolona czynność oddychania, fonacji i artykulacji w połączeniu ze zjawiskami rezonansu w przestrzeniach rezonacyjnych klatki piersiowej, krtani i nasady. Prawidłowa emisja głosu wiąże się ze spełnieniem następujących warunków:
- opanowaniem prawidłowego toru oddechowego,
- prawidłową czynnością fałdów głosowych,
- właściwym używaniem rezonatorów,
- wyraźną artykulacją.

Oddychanie w spoczynku jest odruchem bezwarunkowym i nie zależy od naszej woli.. Natomiast podczas fonacji sposób oddychania utrwala się na podstawie powtarzających się odruchów warunkowych i przechodzi w nawyk. Ważne jest wypracowanie nawyku prawidłowego, gdyż wadliwe nawyki z trudnością udaje się zmienić . Najbardziej ekonomicznym dla fonacji jest oddychanie całościowe (piersiowo-brzuszne) zwane również przeponowo-żebrowym. Podczas wdechu następuje bowiem równomierne poszerzenie całej klatki piersiowej wspomagane niewielką pracą przepony.
Uwaga- nieprawidłowy tor oddychania, brzuszny polega na tym, .ze podczas wdechu rozszerzają się jedynie dolne partie płuc, część górna klatki piersiowej nie pracuje, brzuch wypychany jest na zewnątrz. Nieprawidłowy tor oddychania, piersiowy ...