System klaryfikacji wartości w szkole ponadgimnazjalnej

WYKORZYSTANIE SYSTEMU KLARYFIKACJI WARTOŚCI W CZASIE ZAJĘĆ WYCHOWAWCZYCH Z UCZNIAMI SZKOŁY PONADGIMNAZJALNEJ.

Klaryfikacja jest określeniem rzadko występującym w pedagogice, zostało ono zaczerpnięte z terminologii psychologicznej, dotyczy terapii i komunikacji.
W poniższym artykule używać też będę innych sformułowań które w dużej mierze pokrywają się z terminem klaryfikacja zakresem znaczeniowym. Do sformułowań tych należą określenia:
- „rozjaśnianie wartości” czyli refleksja nad wyborami życia codziennego, uświadamianie sobie własnych i cudzych wartości a także ich hierarchii;
- „rozwój moralny” tzn. zmianę przekonań i ocen moralnych na przestrzeni pewnego okresu czasu.
Heliodor Muszyński pisze o dwóch aspektach w opisywaniu rozwoju moralnego.
Po pierwsze stwierdza, że pewne zjawiska występują w określonych konfiguracjach albo w takiej samej kolejności, po drugie uważa on że zjawiska te zostały przyporządkowane pewnemu wiekowi rozwojowemu dziecka, więc na tej podstawie można orzekać o tym, czy rozwój jednostki jest prawidłowy, czy też nie.
Słowo „wartości” pojawia się nie tylko w literaturze filozoficznej, pedagogicznej i psychologicznej ale ostatnimi czasy odmieniane jest przez wszystkie przypadki w prasie oraz telewizji, używają go różne organizacje, jest mocno eksponowane również w Internecie.
Słowo to oznacza odmienną treść w różnych wypowiedziach np. „o wartości trzeba walczyć”, „do wartości trzeba wychowywać”, „młodemu pokoleniu brak wartości” itp.
Hierarchia wartości młodego pokolenia winna być poważnie traktowana przez pedagogów. Moja praca w szkole jako nauczyciela wychowawcy wymaga ode mnie poznania systemu wartości moich podopiecznych. Założyłam, że poznanie ich systemu wartości pozwoli mi zorientować się do czego dążą, co chcą osiągnąć
i jakich środków użyją dążąc do celu. Jestem przekonana, że tylko ten nauczyciel, który wie jakie wartości wyznaje młodzież ma szansę do niej dotrzeć i zmienić nieprawidłowe postawy przez nią reprezentowane.
Tylko analiza potrzeb i postaw wychowanków pozwala opracować właściwe
i skuteczne programy naprawcze.
Obserwując uczniów w swojej szkole, często zastanawiałam się dlaczego młodzież jest taka wulgarna, dlaczego ma tak mało szacunku zarówno w stosunku do dorosłych, jak i do siebie? Czyja jest to wina? Kto popełnił błąd?
Nasuwające się odpowiedzi nie były jednoznaczne. Może wina tkwi po stronie rodziców, może też w jakimś stopniu po stronie nauczycieli, wychowawców, może też jest to wina złych metod postępowania z młodzieżą, naszego moralizatorstwa? Może nie dajemy młodzieży szansy na refleksję nad uniwersalnymi, duchowymi aspektami życia codziennego?
Dlatego też opracowując plan pracy świetlicy zaplanowałam jako uzupełnienie zadań odnoszących się do rozwoju osobowego ucznia, zajęcia dotyczące zastosowania systemu klaryfikacji wartości - systemu „rozjaśniania” wartości, ich wyjaśniania i precyzowania.
Szczegóły dotyczące zasad, celów, technik i metod zaczerpnęłam z publikacji Mieczysława Gałasia ...