Niepowodzenia szkolne i ich przyczyny

Wymagania stawiane przez szkołę dotyczące kształcenia dostosowane są z reguły do większości uczniów, którzy uzyskali dojrzałość szkolną. Nie jest jednak nowością, że niektóre dzieci nie są w stanie w pełni opanować podanych treści programowych.

Temat referatu: „ Niepowodzenia szkolne i ich przyczyny”
Termin realizacji: 17.12.2004
Prowadzący: Dorota Laskowska
Cele:
• Wyjaśnienie pojęcia niepowodzeń szkolnych,
• Wskazanie przyczyn niepowodzeń szkolnych,
• Analiza poszczególnych grup przyczyn niepowodzeń szkolnych (społeczno-ekonomiczne, biopsychiczne, pedagogiczne).
Wymagania stawiane przez szkołę dotyczące kształcenia dostosowane są z reguły do większości uczniów, którzy uzyskali dojrzałość szkolną. Nie jest jednak nowością, że niektóre dzieci nie są w stanie w pełni opanować podanych treści programowych. Nauczyciele są zaniepokojeni, a rodzice rozczarowani. Pojęcie niepowodzeń szkolnych ujmowane jest w literaturze w bardzo szerokim znaczeniu i stosowane zamiennie z pojęciami: trudności szkolne, opóźnienia w nauce szkolnej, trudności dydaktyczne oraz trudności dydaktyczno – wychowawcze. Na ogół określane jest jako brak harmonii pomiędzy wymaganiami szkoły, a postawą ucznia. Niepowodzenia szkolne to proces pojawiania się braków wymaganych przez szkołę wiadomościach i umiejętnościach uczniów oraz negatywnego stosunku młodzieży wobec tych wymagań. Tak rozumiane niepowodzenia dydaktyczne ze względu na ich złożoność można rozpatrywać przynajmniej w dwu różnych zakresach. Dotyczy on niepowodzeń dydaktycznych, które z kolei wynikają z niepowodzeń wychowawczych.
Niepowodzenia możemy podzielić na ukryte i jawne. O niepowodzeniach jawnych mówi się zazwyczaj wówczas, gdy braki w wiadomościach i umiejętnościach ucznia zostały przez szkołę dostrzeżone. Niepowodzenia ukryte to moment, gdy szkoła o brakach nic nie wie lub nie są one z różnych powodów dostrzeżone. Moment, w którym nauczyciel stwierdzi zaległości w podanym materiale, wówczas rozpoczyna się przejście niepowodzeń ukrytych w niepowodzenia jawne. Pierwszym niepokojącym sygnałem dla nauczyciela są uzyskiwane przez ucznia oceny niedostateczne. Dalszy stopień nasilenia tego zjawiska to powtarzanie klasy, które może prowadzić do opóźnienia szkolnego, a końcowy efekt tego procesu najpoważniejszy to przerwanie nauki szkolnej. O jawnych opóźnieniach przejściowych mówimy wówczas gdy: uczniowie otrzymują oceny niedostateczne w ciągu roku, a efekt końcowy jest pozytywny. Wczesne wykrycie przez nauczyciela lub szkołę zjawiska jakim jest opóźnienie i zastosowanie odpowiednich środków zaradczych jest zapobieganiem niepowodzeniom trwałym oraz powstawaniu drugoroczności lub wieloroczności.
Zarówno niepowodzenia ukryte, jak i jawne o charakterze przejściowym a nawet względnie trwałym można jeszcze zlikwidować nie narażając ucznia na bezpowrotną stratę pełnego roku nauki. Zjawisko drugoroczności nie pojawia się nagle, jest to proces długotrwały, początkowo niewidoczny, jednak istniejący w każdej szkole i w każdej grupie klasowej.
PRZYCZYNY NIEPOWODZEŃ
Dotychczasowe badania dotyczące niepowodzeń szkolnych podają, że przyczyny , które wywołują powstawanie tego zjawiska, są bardzo różnorodne, złożone i prawie nigdy nie występują pojedynczo. Większość badaczy dokonuje następującego podziału przyczyn warunkujących niepowodzenia. Wymieniane w literaturze przyczyny to:
- przyczyny społeczno – ekonomiczne
- przyczyny biopsychiczne
- przyczyny pedagogiczne
Oprócz takiego podziału badacze wymieniają jeszcze ...