"Antygona" jako przykład tragedii antycznej

Karta pracy kl. 3 sem. 5.

„ANTYGONA” SOFOKLESA JAKO PRZYKŁAD TRAGEDII ANTYCZNEJ.

I Antyczna tragedia.
Początek tragedii związany jest z kultem Dionizosa, boga winnej latorośli. Co roku odbywały się uroczystości, w trakcie których wykonywano chóralną pieśń zwaną dytyrambem. Początkowo ją improwizowano, ale pomiędzy VII a VI w. p.n.e., odziani w skóry koźle pasterze śpiewali już utwory specjalnie na ten cel układane przez poetów. Wówczas to zapewne powstało określenie "tragedia" ("tragos" - kozioł i "aoide" - pieśń) i z chóru wydzielił się przewodnik. Tespos z Ikarii w VI w. p.n.e. przeciwstawił chórowi "odpowiadacza" - pierwszego aktora, zaś Ajschylos, pierwszy wielki tragediopisarz grecki, drugiego. Obecność na scenie trzeciego aktora zawdzięczamy Sofoklesowi, twórcy wieku V p.n.e.
Religijna geneza tragedii greckiej powoduje iż jej założeniem jest spowodowanie u widza katharsis, czyli oczyszczenia przez doznanie uczuć litości i trwogi.
Konkurs dramatyczny stał się ważnym elementem marcowych "Wielkich Dionizjów", które trwały trzy dni. Każdego dnia jeden poeta prezentował tetralogię (cykl czterech sztuk) złożoną z trzech tragedii i dramatu satyrycznego. Spektakle odbywały się na okrągłym placu - orchestrze (taneczni), w głębi której stał budynek, z którego wychodzili aktorzy. Nazywano go skene (barak) i on dał początek wyrazowi "scena". Aktorzy występowali w maskach i butach na koturnach.

1. Na podstawie tekstu spróbuj zrekonstruować i przedstawić graficznie budowę greckiego amfiteatru.
2. Co oznacza dosłownie wyraz ‘tragedia’?
3. Jakie są początki tragedii greckiej?
4. Co to znaczy, że tragedia jest gatunkiem dramatycznym? Jakie znasz inne gatunki dramatyczne?

II Konstrukcja utworu i jej styl.
"Antygona" jest tragedią - poważnym utworem scenicznym, którego motyw przewodni stanowi nieprzezwyciężony konflikt pomiędzy dążeniami wybitnej jednostki a siłami wyższymi (losem, prawami historii, interesem społecznym, prawami natury). Zatem podstawową kategorię estetyczną stanowi tu tragizm (niemożność dokonania słusznego wyboru) połączony z wzniosłością. Bohaterowie wyrastają ponad przeciętność, ale ich losami kieruje przeznaczenie (fatum), które z góry skazuje go na przegraną, które powoduje, że każdy jego krok prowadzi do finalnej katastrofy (śmierci lub klęski życiowej). Bohater tragiczny to zawsze osoba z dobrego rodu, która próbując walczyć z fatum sama sprowadza na siebie zgubę. Cechuje go hamartia, czyli wina tragiczna, tzw. wina niezawiniona, polegająca na fałszywej ocenie swojej sytuacji. Działania bohatera mimo najlepszych jego intencji prowadzą go do zguby – to ironia tragiczna.
Budowę akcji charakteryzuje zasada trzech jedności: -- miejsca, -- czasu (czas fabuły nie przekracza 24 godzin), -- akcji ( jeden wątek pozbawiony scen epizodycznych, z bohaterami, których pojawienie się przybliża rozwiązanie konfliktu). W fabule utworu zawsze znajdzie się miejsce na perypetię, która ...