Sztuka wieków średnich - anachronizm czy aktualność?

Lekcja poświęcona jest sztuce doby średniowiecza. Zajęcia wprowadzają ucznia w świat architektury, malarstwa i muzyki wieków średnich.Uczeń poznaje wyznaczniki typowe dla sztuki romańskiej i gotyckiej, a także przykłady budowli i obrazów tych nurtów. Lekcja przeznaczona jest do realizacji w klasie I szkoły ponadgimnazjalnej.

Temat: Sztuka wieków średnich – anachronizm czy aktualność?
Umiejętności:
- uczeń porównuje budowle wzniesione w stylu romańskim i gotyckim,
- wskazuje cechy charakterystyczne dla obu stylów w architekturze,
- określa cechy charakterystyczne dla malarstwa romańskiego i gotyckiego, analizując reprodukcje z tego okresu,
- charakteryzuje muzykę wieków średnich,
- formułuje notatkę w zeszycie,
- doskonali umiejętność prezentacji wypowiedzi na forum klasy z zachowaniem norm poprawności językowej,
- pracuje w grupie i przestrzega ustalonych reguł pracy,
Metody:
- praca z tekstem kultury (obraz, szkic architektoniczny),
- „burza mózgów”,
- elementy dyskusji,
- elementy heurezy
Formy:
- grupowa,
- indywidualna,
- zbiorowa
Środki dydaktyczne:
- płyta lub kaseta z muzyką charakterystyczną dla doby średniowiecza (np. nagrania chorału gregoriańskiego lub zespołu Era),
- rzutnik i plansze przedstawiające budowle średniowieczne,
- zdjęcia, albumy poświęcone architekturze średniowiecza,
- reprodukcje obrazów tego okresu,
- podręcznik,
- arkusze papieru i pisaki

Przebieg zajęć:

Ogniwo wstępne - czas około 5 minut

Nauczyciel stwarza sytuację motywacyjną – uczniowie wchodzą do zaciemnionej sali, w której palą się świece. W tle słychać muzykę – chorał gregoriański lub inną muzykę charakterystyczną dla tego okresu. Po chwili nauczyciel prosi uczniów, by wypowiedzieli się na temat słuchanej muzyki. Uczniowie określają jej nastrój, klimat, kojarzą ją z kościołami, klasztorami.
Nauczyciel wyjaśnia cel zajęć- poznanie sztuki średniowiecza. Uczniowie zetknęli się już z muzyką- kolej na architekturę i malarstwo. Nauczyciel podaje temat lekcji.

Ogniwo centralne – czas około 30- 35 minut

Nauczyciel prezentuje uczniom za pomocą rzutnika schematy budowli w stylu romańskim i gotyckim (bryła budowli, portale, okna). (W tle może być słyszana muzyka- to pogłębi nastrój i pomoże wczuć się w klimat epoki.) Uczniowie wypowiadają się swobodnie na temat analizowanych budowli, ale nie sporządzają notatek.
Uczniowie zostają podzieleni na 4 grupy. Dwie grupy będą analizowały malarstwo i architekturę w stylu romańskim, dwie pozostałe w stylu gotyckim. Każda grupa otrzymuje od nauczyciela kartę pracy. Po zakończeniu zadania następuje prezentacja wyników i zebranie wniosków. Dopiero teraz uczniowie zapisują temat i tworzą notatkę na podstawie rozdanych przez nauczyciela kart zadań.
Przykładowo wypełniona karta pracy ucznia
| |Styl romański |Styl gotycki |
|Czas trwania |XI- XIII w. |XIII- XV w. |
|Cechy |budulec |kamień ciosany |cegła |
|charakterystyczne | | | |
|dla architektury | | | |
| |kształt budowli |masywna, na podstawie krzyża, b. grube mury,|wysokie, strzeliste, lekkie |
| | |często przybudówki w kształcie walca | |
| |okna |małe, okrągłe, niewiele światła wewnątrz |wysokie, wydłużone, zakończone ostrymi |
| | | |łukami, wypełnione witrażami (biblia |
| | | |pauperum), nad wejściem rozety |
| |typ sklepienia |kolebkowe lub krzyżowe |krzyżowo- żebrowe |
| |funkcje budowli |obronna i sakralna |sakralne |
| |przykładowe zabytki|kościół św. Andrzeja w Krakowie, kościół w |katedra w Paryżu, kościół Franciszkanów, |
| | |Tumie |Mariacki w Krakowie |
|Cechy charakterystyczne |głównie pokrywa ...