Zaloguj się aby ocenić lub skomentować publikację.
KARTA PRACY
1. Wykreśl z poniższego tekstu informacje niezgodne z prawdą:
„Gwary rozwijały się tylko na wsi. Są one systemem zbliżonym do języka ogólnonarodowego. Gwara służy jedynie wyrażaniu uczuć. Między gwarami a językiem ogólnonarodowym nie ma podobieństw. W niektórych gwarach funkcjonuje inna niż w polszczyźnie ogólnej zasada akcentowania. Formy krowów, my byli różnią się od form używanych w języku ogólnym przede wszystkim cechami fonetycznymi. W gwarach występują wyrazy nieznane większości mieszkańców miast. Zdania mają często inną budowę niż w języku ogólnopolskim.”
2. Na podstawie źródła objaśnij pojęcia:
▪ akcent inicjalny.......................................................................................................................
……………………………………………………………………………………………………………..
▪ bierna znajomość gwary-........................................................................................................
……………………………………………………………………………………………………………..
3. Wypisz z tekstu wyrazy będące przykładem mazurzenia.
.....................................................................................................................................................
……………………………………………………………………………………………………………..
4. Przeanalizuj wyrazy podane w tabeli i porównaj je z ich odpowiednikami w języku ogólnym. Przybliżona wymowa wyrazów została podana w nawiasach kwadratowych. Wnioski zapisz w zeszycie, dokonując przy okazji krótkiej charakterystyki poszczególnych dialektów.
|dialekt |dialekt |dialekt |dialekt |dialekt kaszubski |
|wielkopolski |małopolski |śląski |mazowiecki | |
|[zump]- ząb |[grziby]- grzyby |[pon]- pan |[capka]- czapka |[sledze]- śledzie |
|[zymby]- zęby |[w ksiązkak]- |[ptok]- ptak |[sopka]- szopka |[taci]- taki |
|[nłysz]- nóż |w książkach |[miąso]- mięso |[duzo]- dużo |[cij]- kij |
|[głyra]- góra |[prziset]- przyszedł |[śmych]- śmiech |[lyst]- listopad [lyna]- |[płedwłórk]- podwórko |
|[kłeza]- koza |[chodziłech]- |[wyrzba]- wierzba |lina |[warna]- wrona |
|[kamyszek]- kamyk |chodziłem |[widza | |[wołk]- wilk |
| |[pon]- pan |ta lampa]- | |[domk]- domek |
| | |widzę tę lampę | | |
5. Przepisz poniższy tekst do zeszytu, zastępując słowa gwarowe ich odpowiednikami w języku ogólnopolskim.
O tym, jak Jędrek Kudasik, nas podhalański Sokrates, radziył wychowywać dzieci, a nie ino dzieci, ale starsyk tyz
- Wiycie już, ze cłek jest dusom. Wychowujes cłeka fte, kie dbos o duse- swojóm abo cudzóm. A w dusy cnota siedzi. Siedzi, ale spi. Nie wiys, cłeku, ze jóm mos. Siedzi tam mądrość, a ty nie wiys, ze jóm mos. Siedzi tam sprawiedliwość i ty tyz o niej nic nie wiys. Jak sie dowiys? Dowiys się wte, kie ci jóm kto przebudzi. I nie trza duzo, wystarcy dobrze pytać. Kie się dobrze spytos, óna się budzi i na wierch wychodzi. Teroz już wiys. Przódzi nie wiedziołeś, a teroz wiys. A jak wiys, to robis wedle tego, jak wiys.
