Biblioterapia w pracy z dzieckiem niewidomym i słabowidzącym w internacie

Monika Oskołow

BIBLIOTERAPIA W PRACY Z DZIECKIEM NIEWIDOMYM I SŁABOWIDZĄCYM W INTERNACIE.

1.Cel referatu.

Chciałabym zaprezentować temat biblioterapii znany niewątpliwie większości z własnego doświadczenia pedagogicznego. Każdy zapewne zetknął się z pojęciem biblioterapii czy to podczas studiów, czy to samodzielnie zgłębiając ten temat, czy po prostu słysząc, że ktoś pracuje metodami biblioterapeutycznymi. Niektórzy z nas stosują biblioterapię nieświadomie myśląc, że prowadzą zajęcia czytelnicze, a tymczasem realizują dokładnie założenia biblioterapii. Z tego powodu chciałam niektórym przypomnieć, a niektórym po raz pierwszy przybliżyć ten temat przedstawiając podstawową terminologię i zapoznając z podstawowymi zasadami konstruowania zajęć, co przyda się chociażby w formułowaniu wpisów do dzienników zajęć wychowawczych.

2. Rodzaje biblioterapii.

Biblioterapię rozpatruje się w literaturze nie tylko w aspekcie pedagogicznym. Rozróżniamy biblioterapię:
- instytucjonalną,
- kliniczną,
- rozwojową.
Dwie pierwsze są prowadzone na ogół przez lekarzy psychiatrów i psychologów klinicznych. Instytucjonalna dotyczy pacjentów chorych umysłowo przebywających w instytucjach takich jak zakłady lecznicze, więzienia. Kliniczna wymaga specjalistycznego przygotowania w dziedzinie psychoterapii klinicznej i jest zazwyczaj uprawiana przez specjalnie przeszkolonych psychologów klinicznych.
Będziemy się natomiast zajmować biblioterapia rozwojową, inaczej wychowawczo-humanistyczną, która może być realizowana w działalności pedagogicznej nauczyciela-wychowawcy i polega głównie na realizacji celów wychowawczych w normalnym przebiegu życia dziecka (człowieka). Może być ona stosowana wobec osób zdrowych i niepełnosprawnych.

3. Różnice pomiędzy czytelnictwem a biblioterapią.

Mówiąc o biblioterapii nie sposób pominąć tematyki związanej z czytelnictwem (zajęciami czytelniczymi), bowiem oba tematy są sobie bliskie, a zatem często ze sobą mylone, traktowane jako tożsame, podczas gdy różnią się w kilku aspektach (ale równocześnie wspierają się i uzupełniają).
Definicja Skwarnickiego mówi, że „czytelnictwo jest procesem społecznym polegającym na zaspokojeniu kulturalnych, naukowych i rozrywkowych potrzeb ludzi” i jest to najważniejszy cel czytelnictwa. Czytelnictwo zatem nie wyodrębnia z założenia żadnych celów terapeutycznych i jest to główna różnica między nim a biblioterapią. Jednocześnie czytelnictwo może mieć ogólny aspekt terapeutyczny przywracający osobie niepełnosprawnej „normalność”, czyli możliwość, a zwłaszcza chęć realizacji normalnych potrzeb ludzkich poprzez konstruktywny wpływ książki, który polega na tym, że może, np. wprowadzać człowieka w dobry humor, przywrócić wiarę w siebie, ukazać perspektywy na przyszłość, podsunąć rozwiązanie trudnego problemu, zmotywować do podjęcia zmian w swoim życiu (często dzieje się tak, że chcemy być tacy jak bohater książki, którą czytamy, nie tylko jako dzieci, ale również w wieku dorosłym – większość czytelników zna tego typu doświadczenia). Dokonuje się w ten sposób bardzo pozytywna terapia (emocjonalna), bardzo ważna dla dalszego funkcjonowania człowieka. Jednakże trzeba pamiętać, że terapia dokonuje się tu niejako samoistnie, spontanicznie, niejednokrotnie bez ...