Usprawnianie analizy i syntezy słuchowej. Propozycje ćwiczeń.

Usprawnianie analizy i syntezy słuchowej.
Przykłady ćwiczeń.

W klasach I -III duży nacisk kładzie się na opanowanie umiejętności czytania i pisania. Niezbędnym warunkiem rozwoju tychże umiejętności jest sprawne funkcjonowanie analizatora słuchowego. W jego skład wchodzi:
- ucho, jako receptor bodźców
- nerwy słuchowe, czyli droga doprowadzająca bodźce
- część korowa, która odbiera i poddaje przeróbce odebrane bodźce słuchowe
Na poziom percepcji słuchowej składa się:
- słuch fizjologiczny
- słuch fonematyczny
- pamięć słuchowa
- umiejętność kojarzenia bodźców
Od sprawności słuchu fizjologicznego zależy stopień rozwoju słuchu fonematycznego, natomiast od sprawności słuchu fonematycznego zależy różnicowanie dźwięków mowy ludzkiej np. potrafimy odróżnić głoskę „p” od „b”.
Analiza słuchowa polega na odebraniu bodźca i podzieleniu go na elementy. Dzięki syntezie możliwe jest złożenie elementów w całość dźwiękową.
Opanowanie umiejętności czytania i pisania jest dla dziecka bardzo trudne. Wyraz, który dotąd znało jako całościową jednostkę języka stanowi ciąg fonetyczny. Jego składniki (głoski) nie są pojedynczo, odrębnie wymawiane. Są one artykulacyjnie powiązane. W szybkiej mowie zlewają się a niektóre niknął podczas mówienia(np. piszemy „krzaki”- mówimy „kszaki”). Ich artykulacja często jest różna w zależności od miejsca w wyrazie Uczeń najpierw musi poznać strukturę języka mówionego poprzez obserwację i analizę dźwięku, by później przenieść ją na znaki graficzne, litery i ich połączenia Przy zaburzonej analizie i syntezie słuchowej występują liczne błędy w czytaniu i w pisaniu.

Błędy w pisaniu:
- mylenie głosek: dźwięczna- bezdźwięczna
- mylenie głosek ustnych i nosowych
- trudności w różnicowaniu zmiękczeń
- trudności w różnicowaniu pisowni i-j
- opuszczanie wyrazów lub ich końcówek
- zniekształcenia wyrazów z utratą ich sensu np. kobanka (koleżanka)
- zniekształcenia wyrazów lub przekręcanie tekstu przy pisaniu ze słuchu
- rozdzielanie wyrazów lub ich łączenie
- opuszczanie lub dodawanie sylab, liter, wyrazów

Błędy w czytaniu:
- trudności w składaniu sylab, wyrazów
- trudności w zapamiętaniu, powtórzeniu trudnych wyrazów i dłuższych zdań
- uporczywe literowanie
- utrudnione przejście od literowania i sylabizowania do wyrazu całościowego
- przekręcanie wyrazów i sylab
- opuszczanie lub dodawanie głosek podczas czytania
- zlewanie grup spółgłosek

Ćwiczenie analizy i syntezy słuchowej nie musi być nudnym treningiem. Oto kilka propozycji, które można wykorzystać podczas zajęć z dziećmi w świetlicy:

- wyklaskanie rytmu, który wystukał nauczyciel na bębenku
- skakanie w rytmie, jaki wystukuje nauczyciel
- wyklaskanie rytmu ułożonego z patyczków
I I I I I

I I II II

I I I II I I I

- reagowanie klaśnięciem na daną głoskę
- pokazywanie obrazków przedstawiających słyszany dźwięk
zegar (cyk, cyk)
mucha (bzzzz)
woda z kranu(kap, kap)
bocian(kle, kle)
dzwonek(dzyń, dzyń)
pies(hau, hau)
fajka(pyk, pyk)
- łączenie czerwoną kredką obrazków ...