Praca z uczniem zdolnym

Praca z uczniem zdolnym

I. Pojęcie ucznia zdolnego
O uczniach zdolnych mówimy w odniesieniu do jednostek przejawiających wysoki poziom zdolności ogólnych ( inteligencji ) lub posiadających jakąś zdolność specjalną w sferze działalności umysłowej.
Uczniowie zdolni charakteryzują się dwiema podstawowymi cechami: ponadprzeciętnymi osiągnięciami lub potencjalnymi zdolnościami do takich osiągnięć.
Cechę pierwszą możemy stwierdzić obserwując rezultaty aktywności ucznia, cechę drugą – badając go instrumentami psychologicznymi np. testami.
Pojęcie „uczeń zdolny” służy do określenia jednostek, które pod względem zdolności intelektualnych przewyższają swoich rówieśników. W próbach określenia ucznia zdolnego zwraca się uwagę na takie własności, jak:
1. - zdolność do efektywnego uczenia się rzeczy nowych i wybitne, stale wyróżniające się wyniki w jakiejś aktywności;
2. - oryginalność w myśleniu i działaniu, duże nasilenie dążeń poznawczych;
3. - przejawianie wysokiego poziomu myślenia analitycznego;
4. - łatwość rozumienia i przyswajania symboli abstrakcyjnych i stosunków symbolicznych, właściwego posługiwania się symbolami we własnym działaniu;
5. - zainteresowania poznawcze, zdolność do koncentracji uwagi, zwłaszcza na treściach abstrakcyjnych;
6. - wrażliwość na problemy i wytrwałość w ich rozwiązywaniu;
7. - przeżywanie satysfakcji z rozwiązywania problemów i pokonywania trudności intelektualnych.

Wysoka inteligencja może zaznaczać się zarówno we wszystkich lub w wielu dziedzinach działalności, jak również tylko w pewnych określonych dziedzinach, jak np. w odniesieniu do matematyki i nauk ścisłych, do języków, humanistyki itp.
Swoje ponadprzeciętne zdolności uczeń zdolny przejawia w szkole na kilku polach:
1. - „akademickim” tj. w uczeniu się przedmiotów szkolnych odpowiadających gałęziom wiedzy ( np. potrafi wynajdywać oryginalne dowody i sposoby rozwiązań problemów matematycznych ) ,
- artystycznym,
1. - technicznym,
2. - sportowym i motorycznym,
3. - społecznym ( wykazuje talent przywódczy lub umiejętność skutecznego rozwiązywania problemów społecznych ).

O efektach tej działalności współdecydują - obok zdolności - także osobowość, stopień zaangażowania w działalność oraz lepsze warunki życia i aktywności jednostki.
Wyodrębnienie uczniów zdolnych nie jest w pełni możliwe wyłącznie na podstawie testowego pomiaru inteligencji, choć poziom inteligencji psychometrycznej stanowi ważny wskaźnik zdolności. Sam wynik testowego pomiaru wskazuje jedynie potencjalne zdolności, które w połączeniu z innymi cechami identyfikują jednostki wybitnie zdolne.

II. Cechy charakterystyczne uczenia się uczniów zdolnych.
W szkole zdolności ucznia praktycznie ujawniają się w toku pracy nad materiałem nauczania. Uczniowie zdolni z reguły:
1. - uczą się szybciej,
2. - opanowują szerszy zakres materiału,
3. - uczą się inaczej, szukają związków przyczynowo skutkowych, dążą do odkryć, swobodniej zestawiają wiadomości, sięgają po dodatkowe informacje, mają bogatsze skojarzenia, potrzebują większej liczby i lepszych argumentów, posługują się łatwo językiem danej dyscypliny,
4. - ich wyniki uczenia się sięgają głębiej, obejmują rozumienie materiału, rozwiązywanie problemów, umiejętność świadomego kierowania własnymi procesami umysłowymi,
5. - uczą się wytrwałej ...