Kształcenie sprawności czytania ze zrozumieniem na zajęciach języka obcego

Referat został opracowany w celu uświadomienia nauczycielom języków obcych, iż ich nadrzędnym zadaniem jest ukształtowanie u uczniów umiejętności samodzielnego zastosowania nabytej wiedzy i sprawności językowych w sytuacjach zachodzących w klasie i poza klasą szkolną. Jedną z głównych umiejętności językowych jest tzw. "czytanie ze zrozumieniem". W referacie zawarte są informacje nt. gatunków tekstów użytkowych wykorzystywanych na zajęciach języka obcego, sprawności językowych rozwijanych w procesie pracy z tekstem oraz technik ułatwiających czytanie. W opracowaniu tym znajdziecie Państwo również listę proponowanych tekstów do pracy na lekcji i przykłady ćwiczeń ułatwiających pracę z tekstem.

KSZTAŁCENIE SPRAWNOŚCI CZYTANIA ZE ZROZUMIENIEM
NA ZAJĘCIACH JĘZYKA OBCEGO

Nauka języków obcych to temat niezmiennie zyskujący na popularności. Wiele mówi się i pisze o nauczaniu języków, wiele uwagi poświęca się podręcznikom i pomocom dydaktycznym usprawniającym w sumie dosyć żmudny proces przyswajania języków obcych. Stale prowadzone są rozważania nad sposobami i efektywnością nauczania. Dziś można na ten temat powiedzieć sporo, gdyż zmieniły się może nie tyle metody nauczania, co materiały z jakimi pracują nauczyciele. Zmieniło się także podejście uczących się do uczenia się. Języki obce – kiedyś traktowane jako przedmiot dodatkowy, nadobowiązkowy, którego uczyć się można ale nie trzeba – dziś wykładane są w szkołach w maksymalnym wymiarze godzin. Obecnie nauka języków obcych to nauka świadoma, zazwyczaj nie z przymusu, lecz z chęci. Przymus nigdy nie przynosił pożądanych efektów, dlatego też można tu mówić o sporym postępie w nauczaniu i uczeniu języków obcych już z tego punktu widzenia chociażby. Żadna bowiem z metod nie przyniesie widocznych efektów, jeśli uczący się nie będzie miał ochoty do nauki, niezbędna jest oczywiście także i odpowiednia motywacja. Nauczanie polega więc m.in. na umiejętnym wykorzystaniu i rozwijaniu chęci uczących się, ich wiedzy, indywidualnych predyspozycji językowych oraz (co chyba najważniejsze) przygotowaniu na pewnym etapie nauki do samodzielnej pracy, tak aby nauczyciel był głównym, ale nie jedynym źródłem wiedzy.
Dlatego ucząc języka obcego, za cel główny stawiamy sobie ukształtowanie u naszych uczniów umiejętności samodzielnego zastosowania nabytej wiedzy i sprawności językowych w sytuacjach zachodzących poza klasą szkolną, a więc w prawdziwym świecie. Pragnęlibyśmy także, by uczniowie w przyszłości, już bez naszej inspiracji i interwencji, dalej pracowali nad rozwojem swej znajomości języka. W związku z tym powinniśmy zwrócić szczególną uwagę na kształcenie sprawności czytania, gdyż jest to umiejętność, którą uczeń może i powinien zdobywać bardziej samodzielnie niż inne sprawności językowe. Zanim jednak uczniowie zaczną samodzielnie czytać w domu, powinni zacząć ćwiczyć tę sprawność w klasie przy pomocy nauczyciela. I tu zaczyna się nasza ważna rola koordynatorów i organizatorów lekcji, na której czytanie tekstu ze zrozumieniem jest konieczne zarówno dla kontroli postępów, jak i dlatego, żeby utrzymało się ono pod względem staranności na właściwym poziomie.
Nauka rozpoczyna się od tekstów krótkich, łatwych, o niezbyt skomplikowanym słownictwie. W miarę wzrostu zaawansowania w nauce zwiększa się stopień trudności tekstów. Podręczniki zawierają różne gatunki tekstów obok literackich także tzw. użytkowe, które w procesie komunikacji językowej mają swoją określoną funkcję do spełnienia. Zwykle są to:
• apel
• pouczenie
• nakłonienie do wykonania określonej czynności
• komentarz
• krytyka
• informacja, itd ...