Trudności uczniów w rozwiązywaniu zadań tekstowych z matematyki

Z praktyki szkolnej wynika, że osiągnięcie zadowalających wyników z zakresu umiejętności rozwiązywania zadań tekstowych jest trudne i dość często stwierdza się, że duży procent uczniów nie potrafi ich samodzielnie rozwiązać. Artykuł ten opisuje trudności uczniów w rozwiązywaniu zadań tekstowych z matematyki.

Trudności uczniów w rozwiązywaniu zadań tekstowych z matematyki

Wiadomo, że uczenie się matematyki sprawia dzieciom trudności, ponieważ (...) matematyka nie jest przedmiotem łatwym, ze względu na abstrakcyjność jej pojęć i jej dedukcyjną strukturę. Dlatego, każda luka w wiadomościach uniemożliwia rozumienie tego, co się omawia (Krygowska, 1975, s.241).

Największą trudnością dla uczniów szkół podstawowych w matematyce są zadania tekstowe. Wśród uczniów, a nawet rodziców cieszą się złą opinią. Przezwyciężenie tej trudności wymaga ustalenia przyczyny, co nie jest łatwe, gdyż przyczyn tych jest wiele i mają one różnorodny charakter. Zadanie tekstowe czy też „ z treścią”, jest jakąś historią, dłuższą lub krótszą, którą najpierw trzeba przeczytać, potem zrozumieć (Baranowski, 1993, s.28). Ten problem dotyczy wielu uczniów, a nawet klas w mniejszym lub większym stopniu. Uczeń może posiadać wiadomości niezbędne do rozwiązania zadania, a mimo to napotykać trudności.

Przyczyny trudności w rozwiązywaniu zadań tekstowych omawiają liczni dydaktycy matematyki, psychologowie i pedagodzy. W swoim artykule G. Booker podaje dość długą listę przyczyn tkwiących w samym uczniu, a mianowicie:

- słabo czyta;

- nie umie czytać ze zrozumieniem;

- nie potrafi analizować dłuższego tekstu;

- nie umie wykorzystywać wcześniej poznanej wiedzy;

- nie zna metod rozwiązywania zadania;

- nie potrafi posługiwać się „sprawnościami elementarnymi”;

- nie potrafi wybrać lub skutecznie zastosować wybranej metody;

- nie zna pojęć i twierdzeń właściwych dla swojego etapu

edukacyjnego;

- trzyma się jednego schematu;

- nie rozumuje przez analogie;

- brak mu motywacji, konsekwencji i wytrwałości;

- jest negatywnie nastawiony do zadania;

- nie ma poczucia, że może podołać stawianym mu wymaganiom;

- nie potrafi zapisać tego o czym myśli;

- ma deficyty i zaburzenia rozwojowe.

Identyfikowanie przyczyny błędu jest konieczne, jeżeli chcemy, aby usunięcie trudności nastąpiło w odpowiednim punkcie; zogniskować je należy tam, gdzie wiedza jest pewna, a nie koncentrować uwagi na miejscu, gdzie trudność się pojawia ( Booker, 1989, s.104).

W ostatnich latach zauważalny jest wzrost trudności w rozwiązywaniu zadań tekstowych. Jednym z czynników może być wprowadzenie nowych podręczników, zeszytów ćwiczeń z zakresu edukacji matematycznej, które pojawiły się w związku z wprowadzoną reformą oświaty. Odsunęły one na dalszy plan zwykły zeszyt w kratkę, który dawniej był bardziej wykorzystywany do rozwiązywania zadań tekstowych znajdujących się w podręcznikach. Pozostawione krateczki na wpisanie rozwiązania, gotowe „drzewka” oraz znak działania, które sugeruje rozwiązanie nie służą rozwojowi myślenia dziecka, ale w pewnym stopniu szkodzą i zabijają naturalną aktywność poznawczo – emocjonalną.

Rozwiązywanie zadań, to swoiste pokonywanie trudności. Z jednej strony trzeba traktować samo zadanie jako materiał poznawczy, którego treść stanowi struktura zadania tekstowego (elementy zadania i wzajemne między nimi ...