Sprawdzian ze słowotwórstwa i słownictwa dla kl. VI

Sprawdzian ze słowotwórstwa i słownictwa jest przeznaczony dla uczniów klas VI lub dla gimnazjalistów. Obejmuje zagadnienia dotyczące tworzenia i budowy wyrazów, ale także słownictwa (wyrazy obcego pochodzenia, frazeologizmy) oraz  słowników. Umieszczam rozwiązania zadań.

........................................ ........................................
imię i nazwisko ucznia

Słowotwórstwo i słownictwo – sprawdzian w klasie VI

1. Połącz ze sobą w pary wyrazy bliskoznaczne (4 pary): eksplozja, wybuch, intencja, empiria, połączenie, godło, emblemat, integracja, istnienie, egzystencja. ...............................................................................................................................................................

2. Zastąp wyrazy obce rodzimymi o tym samym znaczeniu.
Elokwentny biznesmen wciąż bezpardonowo konfabulował na swój temat. Ciągle perorował, jaki to on ma wspaniały image. Nie rozstawał się przy tym ze swoim notebookiem, by wszystkim tę kwestię przedstawić.
elokwentny - ....................
biznesmen - ....................
bezpardonowo - ....................
konfabulował - ....................
perorował - ....................
image - ....................
notebook - ....................
kwestia - ....................

3. Scharakteryzuj każdą z osób o podanych niżej cechach jednym trafnym słowem.
widzi wszystko w czarnych barwach - ..................................
w czepku urodzony - ..................................
widzi tylko czubek swego nosa - ..................................
typ spod ciemnej gwiazdy - ..................................

4. Wypisz spośród podanych wyrazów wyrazy wieloznaczne (homonimy).

piła, zamek, stół, babka, głupi, głupota, drogi, kochany - ................................................................

..................................................................................................................................................................................

5. Podkreśl właściwe wyrazy podstawowe.

|Wyraz podstawowy |Wyraz pochodny |
|ogród, ogrodzić |ogrodowy |
|lekarz, leczyć |lekarka |
|długi, długość |przydługi |
|siwieć, siwy |siwizna |
|pod ręką, ręcznik |podręcznik |

6. Utwórz od czasowników „nauczyć”, „piec” wyrazy pochodne:
a) nazwy czynności -......................., .......................
b) nazwy wykonawców czynności-...................., .......................

7. Uporządkuj wyrazy w kolejności od podstawowego do pochodnego.
a) uwierzyć, wiara, wierzyć .................., .................., ..................
b) wierny, wiara, wierność .................., .................., ..................
c) drużynowy, druh, drużyna .................., .................., ..................

8. Uzupełnij tabelkę.

|Wyraz podstawowy |Wyraz pochodny |Podstawa słowotwórcza |Formant |
| | | |przedrostek |przyrostek |
|pod brodą | | | |- ek |
| |pływak |pływ - | | |
|nauczyciel | | | |- ka |
|czytać | |- czytać | | |
|biały | | | |- Ø |

9. Utwórz składającą się z co najmniej 6 wyrazów pokrewnych rodzinę wyrazu „biały”.
.................................................................................................................................................................

10. Odwołując się do budowy słowotwórczej, uzasadnij pisownię wyrazów. Wypisz oboczności.

|Wyraz podstawowy |Wyraz pochodny |Oboczności |
| |mędrzec | |
|mąż | | |
| |dróżka | |

11. Uzupełnij tabelkę.

|Tytuł słownika |Zawartość |
|Słownik synonimów | |
| |Znaczenie i odmiana wyrazów polskich |
| |Prawidłowa wymowa, odmiana i sposoby użycia wyrazów |
|Słownik wyrazów obcych | |
|Słownik etymologiczny | |

12. Uzupełnij wyrazy właściwym przedrostkiem (z-, s-, ś-, wz-, ws-) lub przyrostkiem (-dzki, -cki, -wski, -ski, -stwo, -wstwo, -ctwo, -dztwo ).

grudzią..., dowó..., ...siekać, ...cierać, ...magać, ...kazać, szwe..., puła..., pira..., ...czerstwieć

13. Podane wyrazy ułóż w wykres rodziny wyrazów (tzw. drzewko derywacyjne). Zaznacz rdzeń wyrazowy (najmniejszą, powtarzającą się cząstkę wyrazową).
chodzić, zachodzić, zachód, przychodzić, przychodnia, pochodzić, pochodzenie

Autorka sprawdzianu – Grażyna Nowosad

Słowotwórstwo i słownictwo – sprawdzian w klasie VI (z rozwiązaniami)

1. Połącz ze sobą w pary wyrazy bliskoznaczne (4 pary): eksplozja, wybuch, intencja, empiria, połączenie, godło, emblemat, integracja, istnienie, egzystencja.
eksplozja – wybuch, istnienie – egzystencja, połączenie – integracja, godło – emblemat
2. Zastąp wyrazy obce rodzimymi o tym samym znaczeniu.
Elokwentny biznesmen wciąż bezpardonowo konfabulował na swój temat. Ciągle perorował, jaki to on ma wspaniały image. Nie rozstawał się przy tym ze swoim notebookiem, by wszystkim tę kwestię przedstawić.
elokwentny – wymowny ...