Rola i dobór ustnika w grze na instrumencie dętym blaszanym

Spotkanie metodyczne dla nauczycieli instrumentów dętych blaszanych ZSM w Legnicy w dniu 23.10.2008 r. – prowadzenie mgr A.Widz

TEMAT: Rola i dobór ustnika w grze na instrumencie dętym blaszanym

Ustnik towarzyszy, a przynajmniej powinien towarzyszyć muzykowi grającemu na instrumencie dętym blaszanym w ciągu całej jego kariery. Zaraz na początku, kiedy to młody instrumentalista próbuje wydobyć dźwięk na ustniku, aż po wykonywanie wokaliz przy codziennym rozgrywaniu lub wykonywaniu fragmentów lub całych części utworów tylko na ustniku. Praca z ustnikiem nie tylko pomaga kształtować barwę dźwięku na instrumencie, ale też jest niezwykle pomocną metodą w pracy nad intonacją.
Oprócz tego, że niepodważalna jest rola ustnika, to równie ważnym elementem jest sam jego dobór. Moim zdaniem od początku pracy młody muzyk powinien grać na dobrym ustniku uznanej firmy. W tym momencie istotna jest wiedza pedagoga prowadzącego oraz świadomość jak ważne jest odpowiednie dobranie ustnika. Na początku koniecznie trzeba dokładnie ocenić warunki fizyczne ucznia. Młodemu człowiekowi, który ma wąskie lub mało umięśnione wargi zaleca się ustniki w miarę małe. Natomiast, gdy rozpoczynający naukę ma tzw. grube wargi, bardzo umięśnione, zaleca się ustniki większe głębsze.
Przez cały czas pedagog jest zobowiązany do obserwacji, czy uczeń czuje swobodę w grze, czy ustnik przypadkiem nie hamuje jego prawidłowego rozwoju. Gdy uczeń zaczyna od małego ustnika, a następnie podczas pracy rozwija się fizycznie, należy obserwować i w odpowiednim czasie podjąć decyzję o zmianie ustnika na większy. Jest to bardzo ważne, bowiem nie powinno się zmieniać ustnika zbyt często. Łatwiej jest z uczniami z większym stażem gry, ponieważ oni sami przy wypróbowaniu nowego ustnika czują, czy gra im się lepiej. Trudniejsza sytuacja jest z uczniami młodszymi, za których decyduje w dużym stopniu pedagog. Przy zmianie duże znaczenie ma gra w pierwszym dniu na nowym ustniku, ponieważ wiadomo, że do około sześciu do siedmiu tygodni gra się gorzej. Po tym okresie muzyk przyzwyczaja się do nowego ustnika.
Do najbardziej znanych i popularnych w Polsce ustników należą firmy: Vincenty Bach oraz Schilke. Numeracje tych firm są następujące: u V.Bacha im większy numer tym mniejszy ustnik. I tak od najmniejszego zalecanego przeze mnie 7c poprzez 6c, 3c, 1 ½ c, 1 ¼ c aż do największego 1c (dotyczy trąbek). Natomiast w Schilke im mniejszy numer tym mniejszy ustnik. I tak od najmniejszego 12, poprzez 14, 15, 16, 17, 18 do 20.
W ustnikach Schilke nie zmieniają się kształty jak u V.Bacha. W Schilke im większy numer, tym po ...