Dance macabre - motyw śmierci w kulturze średniowiecza

Agnieszka Brzozowska

Kl. I TI

Hospitacja oceniająca

Czas realizacji:

28.01.2011 -1H

HASŁO: Średniowiecze/ Śmierć i zaświaty (6 h lekcyjnych)

TEMAT:

Tańcząc ze śmiercią – „Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią”.

Pomoce naukowe:

- podręcznik ,,Przeszłość to dziś” Kl. I cz. I (S s.143/N s.162),

- prezentacja PP „Śmierć w sztuce”

- komputer/TV+DVD

- papier,

- mazaki,

- ilustracje przedstawiające różne realizacje motywu dance macabre,

- karty pracy (tekst do uzupełnienia, szkic szkieletu do wypełnienia).

- słownik terminów literackich.

Metody:

- praca w grupach,

- praca z tekstem,

- działania plastyczne,

- przekład intersemiotyczny,

- ćwiczenia w czytaniu, mówieniu, pisaniu,

- analiza ukierunkowana tekstu

- rozmowa kierowana.

Cele:

Uczeń:

- zna treść „Rozmowy mistrza Polikarpa ze Śmiercią”,

- charakteryzuje bohatera utworu,

- przedstawia wygląd bohatera w formie plastycznej,

- porównuje różne ujęcia motywu tańca śmierci

- wie, co to jest synonim, antonim, symbol, alegoria personifikacja, archaizm, groteska

- zna termin ars moriendi, dance macabre,

- przytacza cytaty,

- korzysta ze słownika

- czyta ze zrozumieniem,

- redaguje notatkę,

- uzupełnia tekst z lukami,

- pracuje w grupie,

- wnioskuje,

- pokonuje swoją nieśmiałość, prezentując wyniki pracy grupy,

PRZEBIEG LEKCJI:

FAZA PRZYGOTOWAWCZA:

Sprawy organizacyjno – porządkowe / sprawdzenie pracy domowej /

FAZA REALIZACYJNA:

Nawiązanie i wprowadzenie do nowego tematu

Przypomnienie przez uczniów wiadomości z poprzednich lekcji o średniowieczu i mentalności ludzi tej epoki

Przypomnienie terminów: ars moriendi, Memento mori

Wyjaśnienie celu lekcji

Pytania do uczniów: Jak wyobrażają sobie śmierć? Jaki jest stosunek współczesnego człowieka do śmierci i dlaczego?

(Z reguły nie myślimy o śmierci, nie czekamy na nią, co wynika z naszego wieku czy pędu, w jakim żyjemy)

Zapisanie tematu

Przypomnienie pojęcia synonim: kostucha, śmierć, mroczny żniwiarz, kres życia, koniec; antonim: życie

Lekcja właściwa

Popularność tematu (wiadomości z historii)

Rozmowa o przyczynach popularności tematyki śmierci w średniowieczu.

Notatka w zeszycie:

Przyczyny popularności

- klęski żywiołowe,

- głód,

- tzw„morowe powietrze”, choroby zakaźne (cholera, ospa), czarna śmierć (XIV w, dżuma, śmierć 1/3 ludności Europy)

- egzekucje publiczne

Wizerunek śmierci

Prezentacja PP Śmierć w malarstwie (4 min). Uczniowie powinni zwrócić uwagę na wygląd i rekwizyty śmierci.

Wnioski

CIEKAWOSTKA - Różna płeć śmierci zależnie od kultury – problem z tłumaczeniem:

Przeważnie była kobietą, ale w Niemczech występowały męskie personifikacje śmierci (po niemiecku der Tod – śmierć jest rodzaju męskiego).

W starożytnej Grecji miała postać przystojnego Tanatosa.

W wyobrażeniach ludowych często jako personifikacja śmierci pojawiał się Charon.

Terminy literackie

Przypomnienie przez uczniów pojęć symbol, alegoria, personifikacja.

Wniosek: Mamy tu do czynienia z personifikacją śmierci, która ma cechy ludzkie, a poprzez jednoznaczność naszych skojarzeń mówimy o alegorii.

Dance macabre

Uczniowie analizują ilustracje pokazujące motyw dance macabre – Z kim tańczy ...